Հայ համայնքի հոգևոր կյանքը Ֆրանսիայում
Ֆրանսիա կատարած մեր այցի շրջանակներում մենք արդեն ներկայացրինք ֆրանսիական հայ համայնքի առօրյան, կյանքը, Իջևան-Վալանս քույր քաղաքների բարեկամական կապը։ Այդ հաղորդումները կարող եք դիտել՝ անցնելով հղմամբ․
Վալանսի գաստրոնոմիական փառատոն 2023․ Մերոնք Ֆրանսիայում
Հարցազրույց՝ Վալանսի քաղաքապետ Նիկոլա Դարագոնի հետ․
Վալանսի երգի ու պարի ակադեմիան՝ հայապահպանության կենտրոն․
Աշխարհի ծայրերից՝ Տավուշին․ Վալանս, Ֆրանսիա․
Ռասթկելենյանների ընտանիքի պատմությունը․
Այս հաղորդումն էլ հայ համայնքի հոգևոր կյանքի մասին է․ ինչպես են պահպանում իրենց հավատքը և հաղորդակից դառնում հոգևոր արժեքներին։ Վալանսի կենտրոնում, 1876 թվականին կառուցվել է կաթոլիկ այս եկեղեցին և կոչվել Saint Joseph (Սբ․ Հովսեփ)․ հայ համայնքի ջանքերով կաթոլիկ եկեղեցու շենքը փոխանցվել է Հայ Առաքելական եկեղեցուն և 1992 թվականի աշնանը վալանսյան ճարարապետությամբ ու կաթոլիկ զարդաքանդակներով եկեղեցին օծվել և կոչվում է Սուրբ Սահակ Հայ առաքելական եկեղեցի։ Սուրբ Սահակ եկեղեցին կանոնավոր գործում է և միավորիչ դեր ունի՝ սփյուռքում ապրող հայ համայնքի համար․ օգնում է չհեռանալ հայկական արմատներից ու անուրանալի արժեքներից։
Եկեղեցու հովանու ներքո 2 կրթական հաստատություն է գործում․ առաջինը «Դավիթյան» մեկօրյա վարժարանն է, որը ունի 80 հայ աշակերտ, ովքեր սովորում են հայերեն լեզվով գրել, կարդալ, ծանոթանում են հայկական երգարվեստին ու պարարվեստին։ Երկրորդ կառույցը «Գէորգ Հ․ Արապյան» նորաստեղծ վարժարան է, որը ֆրանսիական թեքումով հայկական դպրոց է։ Այն ունի ավելի քան 45 աշակերտ, ովքեր ուսանում են հայերեն, ծանոթանում հայ ժողովրդի պատմությանը, ուսումնասիրում մշակույթը, արվեստն ու հավատքը։
«Դպրոցական 3-րդ շրջանը անցանք․ արդեն 3 տարի է՝ ինչ կայուն գործունեություն է ծավալում ֆրանսիական թեքումով հայկական այս դպրոցը։ Աշակերտները սովորում են հայերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն, նաև դասավանդում ենք հայկական ազգային երգեր և պարեր, քանի որ գիտակցում ենք, որ դպրոցը կարևոր է սփյուռքում հայկական մշակույթը պահպանելու և տարածելու համար։ Եկեղեցական առարկաներ ևս ուսուցանում ենք աշակերտներին, քանի որ դպրոցին կից գտնվում է Սուրբ Սահակ Հայ Առաքելական եկեղեցին։ Դպրոցի մեկ նպատակ ունի՝ պահել հայի ինքնությունը և հավատարիմ լինել հայկական արմատներին» – նշում է Վալանսի «Գէորգ Հ․ Արապյան» վարաժարանի տնօրեն Սոֆի Վարդանյանը։
Վալանս քաղաքում բնակվող հայերի մի մասն էլ հետևորդն է Վալանսի Հայ ավետարանչական եկեղեցուն․ մենք այցելեցինք նաև այդ եկեղեցի։
Վալանս քաղաքից քիչ հեռու՝ Ռոման քաղաքում ևս մեկ Հայ Առաքելական եկեղեցի կա, որի գործունեությունը նպաստում է փոքր քաղաքի մեծաթիվ հայերի ազգային ինքնագիտակցության պահպանմանը։ Սուրբ Նիկողայոս եկեղեցին շուրջ տասը տարի է ինչ գործում է, այն դարձյալ կաթոլիկ եկեղեցու շինություն էր, որը քաղաքի հայ համայնքի ջանքերով վերածվել է Առաքելական եկեղեցու՝ իր շուրջը համախմբելով Ռոմանի ու մերձակա քաղաքների հայերին։ Հայ համայնքի կյանքը քաղաքում նման է ընտանեկան կյանքի, քանի որ բոլորը բոլորին ճանաչում են, օգնում են ցանկացած հարցում ու հարեհաս են ցավին, ուրախությանը։
Մեր այցի օրը հանդիպեցինք նաև պատարագի եկած Ալեքսանդր Սիրանոսյանին, ով Դրոմ դեպարտամենտի երաժշտության զարգացման մեջ լուրջ դերակատարում է ունեցել․ վաստակավոր երաժիշտը իր գործունեությամբ ամուր է պահել ֆրանս-հայկական բարեկամությունը հատկապես մշակույթի մեջ, սփյուռքում ապրող հայերին իր գործով թույլ չի տվել հեռանալ ինքնությունից, լեզվից, հավատից, մշակույթից։ Նրա աղջիկները ևս երաժշտության մեջ հաջողություններ ունեն․ մեզ հաջողվեց տեսնել նրա դուստր Աստղիկ Սիրանոսյանի կատարումը՝ միջազգային հեղինակավոր փառատոնի ընթացքում։