2021 թվական մարտից Հայաստանի համայնքների միությունը նախաձեռնել էր «Դիլիջանում խոցելի խմբերին աջակցելու համար սոցիալական ձեռնարկատիրության և մասնագիտական ուսուցման կենտրոնի ստեղծում» ծրագիրը։ Նախագծի իրականացման արդյունքում Դիլիջանում ստեղծվել է սոցիալական ձեռնարկատիրության մոդելի վրա հիմնված հաշմանդամների ու այլ խոցելի խմբերի անձանց համար նախատեսված ուսումնական կենտրոն, որի հիմնական նպատակն է հաշմանդամություն ունեցող անձանց, ինչպես նաև այլ խոցելի խմբերի ներկայացուցիչներին ոլորտային գիտելիքներ փոխանցելը և նրանց զբաղվածությանն օժանդակելը: Հունվարի 19-ին տեղի ունեցավ ծրագրի փակման արարողությունը։

Փակման արարողությանը մասնակցեցին Հայաստանում Ճապոնիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Ֆուկուշիմա Մասանորին, Հայաստանի համայնքների միության նախագահ Էմին Երիցյանը, Դիլիջանի համայնքապետ Դավիթ Սարգսյանը, Տավուշի մարզպետարանի ու ծրագրի գործընկեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։ Ծրագրին աջակցել են Ճապոնիայի կառավարությունը, Հայաստանի համայնքների միությունն ու մասնավոր անձիք։

Կենտրոնի կայուն գործունեության հիմքում կից գործող լվացքատունն է, որի աշխատակիցները նույնպես լինելու են խոցելի խմբերի ներկայացուցիչներ։ Լվացքատան գործունեությունից գոյացած հասույթն ուղղվելու է ուսումնական կենտրոնի պահպանմանը, ծրագրի, մասնավորապես՝ ծրագրի շահառու խմբերի համար դասընթացների կազմակերպմանը, դրանց շարունակականության և կայունության ապահովմանը։ 

2023 թվականից նախատեսվում է խոցելի խմբերի ներկայացուցիչների վերապատրաստումների մեկնարկը «Սոցիալական ձեռնակատիրություն», «Ստարտափ գաղափարի զարգացում», «Բիզնես մոդելի մշակում», «Բիզնեսի կառավարում» և այլ ծրագրերով։ Քառամսյա վերապատրաստումներից հետո սեփական բիզնես գաղափարները կյանքի կոչելու ճանապարհին ծրագրի շահառուները հնարավորություն են ստանալու նաև երկամսյա խորհրդատվություն ստանալ ոլորտի փորձագետներից։ Կատարված ու կատարվելիք աշխատանքները ուղղակիորեն նպաստելու են ծրագրին մասնակից խոցելի խմբերի անձանց աշխատաշուկայում ինտեգրմանը և սեփական բիզնես մոդելի զարգացմանն օժանդակմանը՝ նպաստելով նրանց զբաղվածության խնդրի լուծմանը։



Ծրագրին կարող են դիմել Շիրակ, Լոռի, Տավուշ մարզերից։

Դիմելու համար խնդրում ենք լրացնել հայտադիմումը https://bit.ly/3FkTOdQ

Դիմելու վերջնաժամկետը հունվարի 22, ժամը՝ 23:59:

Մինչև դիմելու վերջնաժամկետի ավարտը ծրագրի թիմը կիրականացնի 2 տեղեկատվական-թեմատիկ վեբինար, որոնց ընթացքում կծանաթանաք «ԽԹԱՆ» ծրագրի թիմի, փորձագետների հետ, կուղղեք ծրագրի վերաբերյալ բոլոր հետաքրքրող հարցերը և կմասնակցեք հետաքրքիր սձ վեբինարների։ Վեբինարների հղումները ստորև՝

• 16 հունվար, ժամը՝ 20:00, «Ի՞նչ է սոցիալական ձեռնարկատիրությունը», «Ի՞նչ սոցիալական ազդեցությունը», «ԽԹԱՆ» ծրագրի վերաբերյալ հարցուպատասխան
  Վեբինարի հղումը՝ https://bit.ly/3GuoZG5 (Meeting ID: 811 3592 0863, Passcode: 399656)
• 20 հունվար, ժամը՝ 20:00, «ՍՁ բիզնես մոդելներ», «ՍՁ տեղական և միջազգային օրինակներ», «ԽԹԱՆ» ծրագրի վերաբերյալ հարցուպատասխան
  Վեբինարի հղումը՝ https://bit.ly/3W1gxDJ (Meeting ID: 819 3986 9815, Passcode: 826858)

Գինին հպարտ է, կամակոր ու ազնիվ, երբեմն` չափից դուրս համարձակ, իսկ Կողբի գինիները նաև խիզախ են ու անկոտրում: Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի սահմանամերձ Կողբ գյուղում շուրջ 40 տարվա գինեգործական փորձ ոունեցող Գագիկ Աղաբաբյանին ոչ միյան սերն է ձգում այս ըմպելիքի հանդեպ, այլև ամենակարևորը՝ անսահման սերն ու հավատը Հայրենիքի և նրա ուժեղ ու անկախ ապագայի նկատմամբ:

«Կանչ գյուղ» ձեռնարկությունը ներկայացնում է Կողբա գինիները: Խաղողի էնդեմիկ տեսակներից պատրաստված գինիների ստեղծման նպատակը նաև դրանց պահպանումն ու զարգացումն է:
«Կողբա գինիներ» բրենդի հեղինակ Գագիկ Աղաբաբյանն ասում է, որ գինեգործ դարձել է 5 տարեկան հասակում, երբ առաջին անգամ գինի է համտեսել Բերդավան գյուղի գինու գործարանում: Երկար տարիներ աշխատելով Իջևանի, Բերդավանի, նաև՝ արտերկրում գործող գործարաններում՝ մտածեց, որ սեփական բոլոր գաղափարները կյանքի կոչելու համար պիտի ունենա սեփական գործարանը:

Կողբա գինիները պատրաստվում են էնդեմիկ խաղողից․ այս պահին արտադրվում է շուրջ 13 տեսակի գինի՝ Կողբա լալվարի, Կողբա կիսաչոր ու չոր սպիտակ, Կողբա կարմիր, Կողբա չոր ու կիսաչոր վարդագույն։ Գործարանում աշխատում են տեղացիիները՝ Բերդավան, Կողբ գյուղերից ու Նոյեմբերյան քաղաքից: Ընդհանուր առմամբ, ձեռնարկությունն աշխատում է շուրջ 60 տնտեսության հետ:

Վերջերս բացվեց նաև Կողբա գինիների գինետունը։ Գինետան յուրահատկությունն այն է, որ հաճախորդը կարող է գինի համտեսել, այնուհետև միայն գնել այն:

Հեռանկարների վերաբերյալ հարցին ի պատասխան Գագիկ Աղաբաբյանն առաջարկում է խմել տարածաշրջանի և սահմանին ապրող բնակիչների կենացը․ առաջնահերթ հեռանկարը գյուղացիներին տեղում ամրապնդելն է՝ «մեր սահմանը մենք ենք» կարգախոսով:

Կատարվում է աշխատանք արտադրանքը նաև Եվրոպա և Ռուսաստան արտահանելու ուղղությամբ: Վերջերս նաև ստեղծել են սև կոնյակ, որն առաջինն է Հայաստանում:

«Կանչ գյուղ» ձեռնարկությունում վստահ են՝ անհավատալի պատմությամբ և գեղեցիկ ավանդույթներով լի Հայաստանի արտակարգ բնությունը կարող է ստեղծել միայն կախարդական գինի: Նրանք իրենց գործով ապացուցում են, որ մեր երկրում գինեգործության անցյալը չեն, այլ՝ ապագան:



3 տարի առաջ դեռևս 15-ամյա Էդիտան մասնակցում էր բիզնես ծրագրեր կազմելու դասընթացի և այդ ժամանակ մտածեց՝ կարող է սեփական բիզնեսն ունենալ: Այժմ  արդեն 18-ամյա սարիգյուղցի Էդիտա Էլլարյանն ունի սեփական բիզնեսը․ կտորի վրա նկարում է՝ կյանք տալով իր պատկերացումներին և, վաճառելով սեփական ձեռքի աշխատանքները, գումար է վաստակում:

Առաջին աշխատանքն իր հագուստի վրա է կատարել, ապա արդյունքից գոհ մնալով՝ սկսել է պատվերներ ընդունել: Աշխատելու ընթացքում էլ երգում է՝ դրական տրամադրություն փոխանցելով իր հաճախորդներին:

Էդիտան նպատակ ունի ընդլայնել իր բիզնեսը՝ ճանաչելի դարձնելով նաև իր գյուղը՝ սահմանամերձ Սարիգյուղը: Նա վստահ է, որ աշխատանք կարող ենք ստեղծել բոլորս՝ չլքելով մեր գյուղերը և ապրելով ու ստեղծելով հենց սահմանին։ 



Սահմանապահ Բերքաբեր գյուղում՝ Բերքաբերի ջրամբարի ափին, 1988 թ․ Խուդավերդյանների ընտանիքը հիմնեց արքայանարնջի այգի։ Այգին ադրբեջանական դիրքերի ու գյուղերի անմիջական հարևանությամբ է և այդ պատճառով գրեթե 20 տարի հավուր պատշաճի չի մշակվել, սակայն վերջին 5 տարիների ընթացքում այգում ինտենսիվ աշխատանքներ են կատարվել։ Այս պահին մշակում են չորս տեսակի արքայանարինջ, որոնցից երկուսը նախատեսված է չրի համար։

Տարեցտարի պատվերները շատանում են․ Բերքաբերի լոգոյով չրերը ճանաչում են ոչ միայն Հայաստանում, այլև արտերկրում՝ Լոնդոնից մինչև Արաբական Միացյալ Էմիրություններ։

Խուդավերդյանները անկոտրում կամքի շնորհիվ շարունակում են զարգացնել սահմանամերձ բիզնեսը։ 



Հոկտեմբերի 15-ից սկսած Տավուշ TV-ն առաջարկում է մեկ ամիս շարունակ ներկայացնել սահմանամերձ շրջաններում գործող բիզնեսների գովազդը մեր եթերում և կայքում՝ լիովին անվճար։  Գովազդային տեսանյութի բացակայության դեպքում Տավուշ TV-ի թիմը կաջակցի այն պատրաստելու հարցում: Մեզ դիմել էին սահմանապահ Ներքին Կարմիրաղբյուր գյուղի դպրոցահասակ երեխանները, ովքեր հիմնել են ծաղկային հիմքով բնական և ձեռագործ օճառների բիզնես և զբաղվում են օճառների արտադրությամբ:

Արտադրություն սկսկելու միտքը երեխաների մոտ առաջացել է 2 տարի առաջ, երբ իրենց ուսուցչուհու հետ բարձրացել էին մոտակա սար՝ ուսումանսիրություններ կատարելու։ Պատմում են, որ այնտեղ շատ գեղեցիկ ծաղիկներ կային և իրենք սկսել են մտածել, թե ինչ կարող են անել, այդ ծաղիկների կյանքը երկարացնելու համար։ Հենց այս մտահղացումից սկսվեց ծաղկային հիմքով բնական օճառների արտադրությունը: Արտադրությունը բարբառով անվանել են «Հյուն» անվանումը պատահական չէ ընտրված՝ աղջիկների համար հոն ծառատեսակի ծաղիկն ամենագեղեցիկն է:

Աղջիկները օճառները գունավորում ու պատկերավորում են՝ կյանք տալով իրենց մտքերին: «Երազնաք» անվանումն ունեցող օճառի գույները, օրինակ, իրենց երազանքի գույներ են:

Ստեղծագործող և արարող դպրոցականները վստահեցնում են, որ մեծ ներուժով շարունակելու են իրենց աշխատանքը՝ լավագույնս ներկայանալով իրենց վստահող հաճախորդներին:

Իսկ Տավուշ Մեդիան շարունակում է աջակցել Տավուշ աշխարհի սահմանամերձ բիզնեսներին: Եթե չունեք գովազդային տեսանյութ, ապա մենք կաջակցենք Ձեզ պատրաստել այն և 1 ամիս շարունակ ներկայացնել ձեր սահմանամերձ բիզնեսի գովազդը մեր եթերում և կայքում՝ լիովին անվճար։ Շտապե՛ք դիմել:



Հետազոտությունից իրագործում` զարգացնելու նորարարական հմտությունները. այս նպատակով «Ֆաբ Լաբ Հայաստանը» սեպտեմբերի 24-ին Դիլիջանում կազմակերպել էր «Հետազոտությունը հիմնարար է» խորագրով համաժողովը: Ֆաբ Լաբ Դիլիջանը նույն հարթակում համախմբել էր իրենց ոլորտում առաջատար մասնագետների, ովքեր Հայաստանում փոփոխությանների հեղինակներ են տարբեր բնագավառներում՝ ակադեմիական, բիզնեսի և քաղաքականության մշակման: Նրանց միացավ նաև համաժողովի գլխավոր բանախոսը դոկտոր Քլաուդիա Ուռեան՝ ԱՄՆ Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիական ինստիտուտից: 

Համաժողովի բանախոսները տարբեր ոլորտների փորձառու մասնագետներ էին: Նրանց բովանդակալից ելույթներից հետո եղավ հարցուպատասխան` բոլոր խոսնակների մասնակցությամբ, ապա ներկաները հնարավորություն ունեցան նաև այցելել ՖաբԼաբ Դիլիջանի լաբարատորիա:

Միասնականություն, հետաքրքրասիրություն, քաջություն, ստեղծարարություն ու համագործակցություն. այս արժեքների շուրջ Ֆաբ Լաբ Հայաստանը միավորում է ուսուցիչների, արվեստագետների, ճարտարագետների, գիտնականների, ուսանողների, մասնագետների, մտածողների և հետաքրքրասերների՝ դառնալով բաց համաշխարհային համայնքի մի կարևոր մասը:

Ժամանակակից թվային արտադրության տեխնոլոգիաների՝ հեշտ հասանելի լինելու շնորհիվ լաբարատորիան լայնորեն բացում է փորձերի միջոցով` գործնականորեն, սովորելու դուռը: Այն նախագծային ուսուցման բաց խաղահրապարակ է ուսանողների համար, անվերջ սովորելու և հմտանալու հնարավորություն է ընձեռնում բոլոր տարիքի մարդկանց: Ֆաբ Լաբը նաև նորարարական արտադրանքի զարգացման և ձեռներեցության հարթակ է բիզնեսի համար:



ProtoLab տեխնոինժեներական լաբարատորիան օգոստոսի 20-ին և 21-ին Նոյեմբերյանում կազմակերպել էր «Ապագայի նախատիպը» խորագրով միջոցառումը: Օրը տոնական էր. 1 տարի առաջ` օգոստոսի 20-ին նոյեմբերյանցի 4 երիտասարդներ պաշտոնապես հիմնադրեցին «ՊրոտոԼաբ» տեխնոինժեներական լաբարատորիան:

Միջոցառման կազմակերպման գլխավոր նպատակը ՏՏ ոլորտի հանդեպ երիտասարդության շրջանում հետաքրքրվածության բարձրացումն էր: Ոլորտում հաջողություններ գրանցած մարդիկ իրենց անցած ճանապարհով, խոչնդոտների, ձախողումների և նվաճումների մասին իրենց պատմություններով կիսվեցին և ոգևորեցին միջոցառման ավելի քան 150 մասնակցի: Մասնակիցները Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի և հանրապետության այլ մարզերից ժամանած երիտասարդներն էին:

Միջոցառման երկու օրերին կայացան բանախոսություններ և պանելային քննարկումներ` ՏՏ-ի, բիզնեսի, ստարտափների վերաբերյալ: Բանախոսությունների խոսնակները Հայաստանում ՏՏ ոլորտում փորձառու մասնագետներն էին: Երկօրյա միջոցառումն ուղեկցվեց ազգային երգուպարով:

ՊրոտոԼաբը ՏՏ ուղվածությամբ ստարտափ է․ 2020 թվականին նոյեմբերյանցի 4 գաղափարակից ընկերներ որոշեցին մարզում մնալու և Հայրենիքի զարգացմանը նպաստելու համար տեխնոինժեներական լաբարատորիա հիմնադրել: Այն պաշտոնապես բացվել է 2021 թվականին։ 1 տարի անց ստարտափը հաջողությամբ եռաչափ մոդելավորման եւ տպագրության ծառայություններ է մատուցում:

Protolab-ը հիմնելու նպատակն ի սկզբնե եղել է մարզում մնալու համար եկամուտներ ապահովելը։ Հիմնադիրները նշում են, որ նպատակը ընթացքում վերաձևափոխվեց․ ոչ թե եկամուտն էր մոտիվացիան, այլ Հայրենիքին ծառայություն մատուցելը:
Protolab-ի հիմնադրումից հետո Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի կյանքում նկատելի փոփոխություններ կան: Երիտասարդները պատմում են, որ մեծահասակները սկսել են հավատալ կրտսեր սերնդին, այլևս չեն բողոքում նրանցից, իսկ երիտասարդներն էլ սկսել են ավելի շատ աշխատել իրենց հմտությունների վրա և հաստատակամ են իրենց նպատակներն ու երազանքները իրագործելու ճանապարհին: Տղաները նաև ոգևորված են, քանի որ իրենց օրինակով շատերը սկսել են հաճախել «Արմաթ» ինժեներական լաբարատորիա:
Ստեղծարար երիտասարդները թիմի գործունեությանը համապատասխանող կարգախոս «ՊրոտոԼաբ»-ը, գրանցելով որոշ արդյունքներ, իր առջև սահմանում է նոր նշաձողեր և ապացուցում, որ սահմանամերձ Նոյեմբերյանում հնարավոր է ստեղծել տեխնոլոգիական ընկերություն:



Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների ֆոնդի` ԱՆԻՖ-ի և «Ապագա Փրոջեքթս» ընկերության համատեղ ներդրումային ծրագրի աշխատանքները մոտենում են ավարտին, և բոլոր ծառայությունները շուտով հասանելի կլինեն հանրությանը։

«Ապագա Փրոջեքթս» ընկերությունը համակարգում է երկու ծրագիր Տավուշի մարզի Ենոքավան համայնքում՝ «Ապագա ռեզորթ» հյուրանոցային համալիրը և «Յելլ Էքստրիմ Փարք» զվարճությունների այգին։

«Ապագա Փրոջեքթս» ընկերության տնօրեն Տիգրան Չիբուխչյանը ներկայացնում է կատարված աշխատանքները։ «Մենք հիմա ընդլայնվում ենք ԱՆԻՖ-ի աջակցությամբ․ կունենանք գրեթե երկու անգամ ավելի աշխատատեղ, քան հիմա։ 2019 թվականին հասել էինք դեպի համայնք 97 հազար տարեկան այցելուների թվի, այժմ նպատակն է հասնել մինչև 250 հազար այցելուների թվին»։

«ԱՆԻՖ»-ի և «Ապագա Փրոջեքթս»-ի միջև համագործակցությունն ուղղվել է «Յելլ Էքստրիմ Փարք»-ի նոր՝ մոտ 2,5 կմ երկարությամբ զիփլայնի կառուցմանը և սպորտային զվարճության նոր հարթակի ներդրմանը, ինչպես նաև «Ապագա Ռեզորթ» հյուրանոցային համալիրի ենթակառուցվածքների, այդ թվում՝ նոր խոհանոցի զարգացմանը և համարային ֆոնդի ավելացմանը։

ԱՆԻՖ-ի դուստր` «Ձեռնարկատեր+պետություն» ֆոնդի տնօրեն Բելլա Մանուկյանի խոսքով՝ «Ապագա Փրոջեքթս»-ում իրականացված ներդրումը հատկապես կարևոր էր համայնքային զարգացման տեսանկյունից․ «ներդրումը անմիջական ազդեցություն է ունենալու Ենոքավան համայնքի և հարակից համայնքների կյանքի որակի և տնտեսական կյանքի վրա»։

ԱՆԻՖ-ի «Ձեռնարկատեր+պետություն ներդրումների կառավարիչ» ընկերության ներդրումային ֆոնդի գործունեության նպատակը տնտեսության մեջ մասնավոր կապիտալի ներհոսքի խթանումն է և դրա միջոցով տեղական բիզնեսի զարգացման խթանումը։ Ֆոնդը ներդրումներ է իրականացնում տեղական ընկերություններում՝ նպաստելով հայաստանյան ձեռնարկությունների զարգացմանն ու ընդլայնմանը: Ֆոնդի կողմից ֆինանսավորման ենթակա են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված ինչպես նոր, այնպես էլ արդեն իսկ գործող բիզնես ծրագրերը, որոնք համապատասխանում են ֆոնդի չափանիշներին: Ֆոնդի մասնակցությունը 25% – 49% է, մասնակցության չափը մեկ ծրագրում՝ 0.5 – 4մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ: