«Քննարկում Տավուշ TV-ով» շարքում հաջորդ կլոր սեղանի թեման ձեր էկրաններին է։
Ֆիզիկական դաստիարակությունը՝ որպես ընդհանուր դաստիարակության անբաժանելի մաս, նպատակաուղղված է անձի բազմակողմանի զարգացմանը, ֆիզիկապես կատարելագործմանը և կենցաղում առողջ ապրելակերպի հաստատմանը։
Համտես, կենդանի երաժշտություն, պար, վարպետաց դասեր, գաստրոնոմիկ քվեստ․ մայիսի 6-8-ը Դիլիջանի քաղաքային զբոսայգում տեղի ունեցավ GastroFest եռօրյա գաստորոնոմիկական փառատոնը, որի ընթացքում ավելի քան 20 մասնակիցներ, այդ թվում՝ ռեստորաններ, սրճարաններ, պահածոներ, բնական մթերքներ և խմիչքներ արտադրողներ Հայստանի տարբեր մարզերից հյուրերին ներկայացրին իրենց արտադրանքը:
Փառատոնն անցկացվեց քաղաքային տոնավաճառի ձևաչափով, որի ընթացքում մասնակիցները հյուրերին առաջարկեցին ճաշատեսակների և խմիչքների հավաքածուներ, որոնցով հայտնի է իրենց տարածաշրջանը:
«Կարին» ազգագարական երգ ու պարի համույթն անցկացրեց պարի վարպետաց դասեր, որի ընթացքում հյուրերը հնարավորություն ունեցան սովորելու հայկական ազգային պարերը:
Փառատոնի ընթացքում գործել է «Զինվորի տուն» բարեգործական տաղավարը, որտեղից փառատոնի հյուրերը կարող էին գնել 44-օրյա պատերազմի մասնակիցների պատրաստած հեղինակային հուշանվերներն ու ձեռքի աշխատանքները:
Դիլիջանի երկրագիտական թանգարանը ապրիլի 26-ին մարդաշատ էր․ Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցը կազմակերպել էր Արվեստի նախագծերի ցուցադրություն։ Ցուցադրությանը ներկայացված էին կենտրոնական դպրոցում դասավանդվող կերպարվեստ առարկայի դասապրոցեսի ընթացքում աշակերտների ստեղծած աշխատանքները։
Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցի դիզայն նախագծի ուսուցչուհի Հասմիկ Սողոմոնյանը նշում է․ «Արդեն երկու տարի է՝ մեր դպրոցում նախագծային ուսումնառություն է իրականացվում, և արվեստների առարկաների դեպքում երեխաները պետք է իրենք ընտրեն, թե որ առարկան են ուզում ուսումնասիրել։ Կարծում եմ՝ դա ազատ ընտրության հրաշալի հնարավորություն է, և նաև հետագայում իրենց մասնագիտական կողմնորոշման համար նույնպես կարևոր է»։
Աշակերտներն ընտրել էին նախագծման աշխատանքի տարբերակը, այնուհետև՝ թեման և ստեղծագործել այդ շրջանակում։ Ցուցադրությանը ներկա էին ինչպես դիլիջանցիներ, այնպես էլ օտարերկրյա հյուրեր։
Արվեստների նախագծումը հնարավորություն է տալիս աշակերտներին արվեստի միջոցով ինքնադրսևորվել և ստեղծագործել՝ բացահայտելով սեփական տաղանդները։
Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցի տնօրեն Նաիրա Դալուզյանն իր հերթին պատմեց մեզ այս ցուցահանդեսին հասնելու մեկամյա ընթացքի մասին․ «Սեպտեմբեր ամսին մենք երեխաներին առաջարկել ենք 5 տարբեր արվեստի ճյուղեր, և երեխաներն իրենք ընտրություն են կատարել, թե արվեստի որ ճյուղով են ուզում զբաղվել այս տարվա ընթացքում։ Խմբերը հավաքագրվել են 7-րդ, 8-րդ և 9-րդ դասարանի աշակերտներից։ Պայմանն այն էր, որ բոլոր աշակերտները պետք է որևէ արվեստի ճյուղ ընտրել։ Աշխատել են գրեթե մեկ տարի, և այսօր իրենց կատարած աշխատանքների ցուցադրությունն է․ ունենք բեմարվեստ, երաժշտական համարներ, ինչպես նաև կերպարվեստ և դիզայն»։
Նմանատիպ միջոցառումները շարունակական են լինելու։
Տավուշյան հետաքրքիր պատմությունների փնտրտուքով այս անգամ Գոշ գյուղում էինք՝ Անուշ տատի հյուրընկալ հարկի տակ։
«Մակարդակով կոֆե» շարքում այս անգամ սուրճի հետ վայելելու տնական կաթնահունց ենք թխում, վերջում էլ վառարանից հավաքում ենք տաք-տաք դիլիմը։
Անուշ տատը միաժամանակ մեծ հպարտությամբ պատմում է մեզ գյուղի պատմական ժառանգության՝ մեծ վարդապետ Մխիթար Գոշի հիմնադրած վանքի, գյուղի և գյուղական իր կյանքի մասին։
«Իմ երջանկությունն իմ զավակներն են, իմ թոռներն ու ծոռները․ իմ գանձն ու հարստությունն իմ ընտանիքն է», – ասում է նա։
Տավուշը բացահայտելու ճանապարհին այս անգամ կանգ առանք Հովք գյուղում․ կենցաղ, խոհանոց, ավանդույթներ։ Դե, իսկ հետաքրքիր զրույցը ծավալվում է տիկին Աննայի հետ փռան մեջ հաց թխելու ընթացքում։
«Մակարդակով կոֆե» շարքում տիկին Աննան պատմում է Հովքի սարերում իր մանկության, Գանձաքարից Հովք հարս գալու և տավուշյան փռան հետ դեռ վաղուց ձգվող իր «ընկերության» մասին։
«Շատ-շատ եմ սիրում Հովքը, Տավուշն ընդհանրապես շատ եմ սիրում։ Եղել եմ տարբեր տեղեր, բայց մեկ ա՝ Հովքից էն կողմ ուրիշ տեղ չեմ տեսնում․․․ Ամեն ինչ անում ենք, որ երիտասարդներին օգնենք՝ մնան գյուղում»,- ասում է նա։
Տավուշ ՀԸ տաղավարում հերթական անգամ հավաքվել ենք քննարկման սեղանի շուրջ․ թեման այս անգամ մշակույթի ոլորտն է, հյուրերն են Բերդի մշակույթի տան տնօրեն Արմեն Մելիքյանը, Դիլիջանի Հովհաննես Շարամբեյանի անվան գեղարվեստի դպրոցի տնօրեն Հրեղեն Գասպարյանը և Բերդավանի մշակույթի տան կազմակերպիչ Անի Հախվերդյանը։
Տավուշ հեռուստաընկերության եթերում տավուշեցի կանայք են: Նրանք արարում են, ստեղծում, ձգտում, նախաձեռնում ու ապացուցում, որ իրենք իսկապես զորեղ ուժ են, ովքեր ոչ միայն չեն վախենում դժվարություններից, այլև մարտահրավեր են նետում դրանց:
Ներկայացնում ենք հերթական կարևոր հարցը՝ նախքան կլոր սեղանի շուրջ այն քննարկման առարկա դարձնելը։
Մարտի 13-ին Դիլիջանի համայնքային կենտրոնում տեղի ունեցավ Diamond Challenge երիտասարդների ձեռնարկատիրական մրցույթի հայաստանյան եզրափակիչ փուլը։ Այս փուլի ընթացքում Գորիսի, Մեղրիի, Երևանի, Դիլիջանի ու Իջևանի թիմերը ներկայացրին իրենց գաղափարներն ընտրող հանձնաժողովին:
«Դիլիջանի համայնքային կենտրոն» ՀԿ նախագահ Արմինե Հովհաննիսյանի խոսքով՝ Դիլիջանի Համայնքային կենտրոնը հյուրընկալում է մրցույթի եզրափակիչ փուլը Հայաստանում արդեն 5 տարի շարունակ․ «Մենք տարեցտարի փորձում ենք ընդլայնել մեր շրջանակները և ավելի շատ ավագ դպրոցականներ ընդգրկել, քանի որ շատ ենք կարևորում ձեռնարկատիրական հմտությունների և գիտելիքների փոխանցումը նրանց։ Երեխաներն այսօր եկել են մրցելու՝ իրենց մասնակցում են մրցույթի, սակայն ինձ համար առավել կարևոր է, որ նրանք այս ամիսների ընթացքում սովորեցին, հասկացան, թե ինչ է բիզնես գաղափարը, կարողացան ձևակերպել այդ բիզնես գաղափարը, հասկանալ իրենց հաճախորդներին և գնորդներին, ձեռք բերեցին բյուջե կազմելու, խնդիրներ լուծելու, հանրային խոսքի և մի շարք այլ փափուկ հմտություններ։ Ինձ համար հենց սա է հաղթանակը»։
Երևանը ներկայացնող Small Business թիմն ուտելի ծաղիկների մենյուով սրճարանի իրենց գաղափարով ճանաչվեց հաղթող՝ ստանալով 250 ԱՄՆ դոլար դրամական մրցանակ Դիլիջանի համայնքային կենտրոնի կողմից և հրավեր՝ մասնակցելու մրցույթի եզրափակիչ փուլին ԱՄՆ-ի Դելավերի համալսարանում։
Մրցույթը ստեղծվել է ձեռնարկատիրական գործունեության հիմնաքար համարվող Horn ձեռնարկության կողմից, որը հիմնվել է ԱՄՆ-ի Դելավերի համալսարանում։
Դիլիջանի միջազգային դպրոցի տնօրեն Գաբրիել-Էռնեսթ Աբաթ Ֆերնանդեսը նշում է՝ ուրախ է այս միջոցառմանը ներկա գտնվելու համար․ «Սա հիանալի հնարավորություն է՝ տեսնելու հայ երիտասարդների ձեռնարկատիրական ոգին, ովքեր փորձում են իրենց ազդեցությունն ունենալու և գաղափարները կյանքի կոչելու համար նոր ճանապարհներ և արահետներ գտնել»։
Մրցույթի նպատակն է զարգացնել ավագ դպրոցականների ձեռնարկատիրական հմտությունները՝ տալով նրանց սեփական բիզնեսը սկսելու հնարավորություն։ «Եթե նույնիսկ չհաղթենք՝ սա մեծ փորձ կլինի, և կկարողանանք հետագայում այն, ինչ որ հիմա չստացվեց, գործածել մեր հաջորդ բիզնես ծրագրերում»,-ասում է մրցույթի մասնակիցներից Ռուսլաննա Դիլբարյանը։
Նախորդ տարիներին հաղթող թիմերը եզրափակչին ներկայացրել են Դիլիջան, Երևան և Եղեգնաձոր քաղաքները։ 2021 թվականին հաղթող ճանաչված «Փափուկ» թիմը Դիլիջանից ներկայացնում էր վերամշակված կահույքի գաղափարը, որի շրջանակում օգտագործված և ոչ պիտանի անիվներից պատրաստում են փափուկ կահույք։ «Փափուկ» թիմն արդեն հասցրել է վաճառել իր արտադրանքը, որը նաև տեղ է գտել Դիլիջանի քաղաքային այգում։
Մրցույթի ժյուրիի անդամ, «Կճուճ» և «Թավա» ռեստորանների հիմնադիր Վարդա Ավետիսյանի կարծիքով՝ նման միջոցառումները երիտասարդների համար շատ կարևոր են և ոգեշնչող․ «Ես ինքս հիշում եմ՝ երբ որ ես այս տարիքում էի, նույնիսկ՝ ավելի երիտասարդ, շատ կազմակերպող և ձեռնարկատերի, բիզնեսի միտք ունեի, բայց դա 90-ականներն էին, և ցավոք սրտի, այն ժամանակ նման ինչ-որ մի բան չէր կազմակերպվում։ Ես կարծում եմ՝ համայնքի համար շատ կարևոր է, որ ոգեշնչենք մեր երիտասարդներին՝ մտածել կառուցողական, համայնքի համար օգտակար, ձեռնարկել տարբեր մեծ ու փոքր խաղեր, որոնց իրենք կմասնակցեն և իրենց տաղանդը կցուցադրեն»։
Փետրվարի 25-26-ը Դիլիջանի կենտորնական դպրոցում Տավուշի մարզի 82 դպրոցների տնօրեններ և փոխտնօրեններ մասնակցեցին Առաջնորդության վերապատրաստումներին։
«Այսօր մենք աշխատում ենք դպրոցների ղեկավար կազմի՝ տնօրենների և փոխտնօրենների հետ, խոսում ենք առաջնորդության մասին, փորձում ենք հասկանալ՝ տնօրենի դերը կրթության գնահատման, կրթության ուղղորդման և առաջնորդության մեջ ինչպիսի՞ն պիտի լինի, զինում ենք գործիքներով, փոխանակվում ենք փորձով։ Այս պահին մենք փորձում ենք լինել ուսուցիչների, տնօրենների կողքին, սովորեցնել, փորձով փոխանակվել և ուղղորդել այս փոփոխություններում․․․ Այսպիսի բաները մեկ օրում չեն կառուցվում, և մենք պարզապես կարծում ենք, որ եթե մենք կարողանանք ամբողջ անհրաժեշտ աջակցությունը տրամադրել, դրանով արդեն մեր դերն իրականացրած կլինենք»,- վերապատրաստումների մասին պատմում է «Այբ» կրթական հիմնադրամի ծրագրի ղեկավար Նաիրա Մարգարյանը։
Տավուշի մարզի դպրոցների ղեկավար կազմի, ինչպես նաև ուսուցիչների վերապատրաստումները մեկնարկել են դեռևս 2021 թ․-ի ամռանը։ Երկօրյա հանդիպումը նվիրված էր թեմատիկ պանելային քննարկումներին և լավագույն փորձը միմյանց հետ կիսելուն։
Հանդիպման երկրորդ օրը «Այբ»-ի մենթորները մասնակիցների հետ քննարկեցին իրենց տրված առաջադրանքները, որոնց համաձայն դպրոցների տնօրենները ներկայացրին իրենց դպրոցների զարգացման ծրագրերը։
Լճկաձորի հիմնական դպրոցի տնօրեն Մխիթար Առաքելյանի խոսքով՝ տարիների ընթացքում մի շարք կարծրատիպեր են ձևավորվել՝ կրթությունը հետին պլան մղելով, և «այս վերապատրաստումների ամենակարևոր՝ առաջնային փուլը հենց այս կարծրատիպերի չեզոքացումն է։ Իհարկե, դա մեծ թափով առաջ շարժվել չի կարող, բայց սառույցը սկսել է հալվել, և առաջիկայում պիտի տեսնենք փոփոխությունները»։
Պանելային քննարկումների ժամանակ «Այբ»-ի մենթորները մասնակիցներին ներկայացրին և նրանց հետ քննարկեցին այնպիսի թեմաներ, ինչպիսիք են «Գնահատումը, դրա ձևերն ու նպատակները», «Դասալսումները՝ որպես արդյունավետ կառավարման գործիք», «Կրթության կառավարման առաջնահերթությունները»։
«Մենք Տավուշի դպրոցների տնօրենների և ուսուցիչների հետ աշխատում ենք ամեն ինչ անել, որ ծրագիրը հաջողի և փորձում ենք միասին հաղթահարել ցանկացած դժվարություն։ Այսօր ևս այդ օրերից մեկն էր, երբ քննարկում ենք դժվարությունները և փորձում ենք միասին հասկանալ՝ որն է լինելու հաջորդ քայլը», – նշում է կրթության փորձագետ Մերի Հովսեփյանը։
Երկօրյա հանդիպման ավարտին տնօրեններն ու փոխտնօրենները ստուգեցին իրենց անհատական թղթապանակներն ու դրանցում անհրաժեշտ նյութերի առկայությունը, ստացան հանձնարարականներ առաջիկա անելիքների վերաբերյալ։
Հանրակրթության պետական չափորոշչի ներդրման վերապատրաստումներն իրականացվում են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության և Համաշխարհային բանկի գործընկերային ծրագրի՝ «Եվրամիությունը հանուն նորարարության» նախաձեռնության շրջանակում: «Այբ» կրթական հիմնադրամն իրականացնում է վերապատրաստումները ղեկավար կազմի և ԲՏՃՄ առարկաների ուսուցիչների համար։