Արվեստը, Դիլիջանն ու հին և նոր ժամանակները․ այս անգամ Հրանտ Ղազումյանն ու մեր թիմն այցելել են Դիլիջան՝ նկարիչ-ոճավորող Հասմիկ Սողոմոնյանի հետ մակարդակով կոֆե խմելու։

Հասմիկի հետ զրույցն իր մանկության Դիլիջանի, մարզում արվեստ արարելու, դասավանդելու, երեխաների հետ աշխատելու և անդադար սովորելու մասին է։ 

«Դիլիջանն ինձ համար երևի թե լռությունն է։ Բոլորս գիտենք, որ ժամը 7-ից հետո Դիլիջանում անհատակ լռություն է, և դա շատ հետաքրքիր է նրանով, որ դու քեզ հետ մենակ ես մնում․․․Ստեղծագործական առումով նման վայրում ամենալավ պայմաններն են»։



Այս տարվա առաջին ձյունն Իջևանում և մեր «Տավուշոտ պոեզիա» շարքի հերթական տեսանյութը՝ սահյանական տողերով։ Համո Սահյան․ «Սպիտակ բախտ»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։

ՍՊԻՏԱԿ ԲԱԽՏ

Մի սպիտակ բախտ է հսկում
Անշարժ երթը սար ու քարիս։
Ձյունի վրա ամպ է նստում,
Ամպի վրա ձյուն է գալիս։

Սառցի տակ ջուրն ի՞նչ է զգում,
Իրեն պատեպատ է տալիս։
Սառցի վրա ամպ է նստում,
Ամպի վրա ձյուն է գալիս։

Ջուրը երգով վա՞խն է զսպում,
Թե՞ դեռ չարած մեղքն է լալիս…
Մեղքի վրա ամպ է նստում,
Ամպի վրա ձյուն է գալիս։

Մեկ էլ ո՞վ է ինձ հետ ոստնում
Լռությունը ծլնգալիս…
Ձայնի վրա ամպ է նստում,
Ամպի վրա ձյուն է գալիս։

Հոգնած, մաշված օրը մրսում
Եվ թիկնում է պատուհանիս…
Սրտիս վրա ամպ է նստում.
Ամպի վրա ձյուն է գալիս։

Ձեզ համար ամանորյա «պայոկ» ենք բերել՝ «Մեր բարբառն ու բարքերը» հաղորդաշարի Նոր տարվա՝ մադարինի բույրով թողարկումը։

Տավուշ TV-ի եթերում Հրանտ Ղազումյանի հետ քննարկում ենք ամանորյա լեգենդար արտահայտությունները, սնահավատությունները, ընդունված «ձևերը» և տոնի իրական բովանդակությունը։ Միանում եք, չէ՞։

Տարին ավանդաբար ամփոփում ենք նաև հաղորդաշարի չստացված (կամ էլ՝ ամենաստացված) կադրերով։



Այս տարվա վերջին և նախաամանորյա «Մակարդակով կոֆե»-ին հրավիրված են Տավուշում գործունեություն ծավալող յուրահատուկ անունով և ասելիքով Հատիկ բենդի անդամները։ 

Աշոտ Մանուչարյանը, Մխիթար Ամիրխանյանը, Գուրգեն Դալյանը և Արտակ Մադաթյանը պատմում են ինչպես բենդի, խնջույքներին միշտ «լսվող» երաժշտությանն այլընտրանք դառնալու, այնպես էլ մարզում արվեստի զարգացման, կարծրատիպեր կոտրելու և Տավուշի՝ «թունելից դեսը աշխարհի» մասին։ 



Եվ այսպես՝ էսօր նորից պիրել ենք մեր թափ-թյազա թողարկումը ծեզ պահ տանք։ Չհասկացա՞ք՝ հոգ չէ, հաղորդման մեջ ամեն ինչ կբացատրենք։

Իսկ եթե հասկացաք՝ ավելի լավ, շարունակե՛ք դիտել, քանի որ արդեն եթերում է Հրանտ Ղազումյանի հեղինակային «Մեր բարբառն ու բարքերը» հաղորդաշարի հերթական թողարկումը։

Դե, իսկ այսօրվա թողարկմանը խոսելու ենք տրամաբանականի ու անտրամաբանականի, կարելիի ու չի կարելիի, հայկականի ու օտարի՝ մեր բարքերում տեղ գտած «սահմանների» մասին։ Կարճ ասած՝ այս մեկը երկար մտածելու թողարկում է։

Հաղորդման ընթացքում ծանոթանալու ենք նաև Հրանտենց տան ավանդական «փաստաթղթերի դարակի» պարունակությանն ու սպասենք, որ ձերի մասին էլ դուք պատմեք մեզ։

Գնացի՞նք․․․



Միասին շարունակենք վայելել աշնանային Տավուշը և սահյանական պոեզիան։ Համո Սահյան․ «գլուխ չեմ հանում»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութի կադրերը Բերդի տարածաշրջանից են։ Երաժշտությունը՝ Տիգրան Համասյանի։

ԳԼՈՒԽ ՉԵՄ ՀԱՆՈՒՄ

Ես իմ օրերից գլուխ չեմ հանում,

Ջոկել չի լինում էլ ճիշտը ստից…

Սառնամանիքին ձյունի պես հալվում,

Շոգ ու կրակին դողում եմ ցրտից։

Գլուխ չեմ հանում… իմ անտեր գլխից,

Էն գլխից է, որ գլուխ չեմ հանում.

Չի զանազանում նա մուխը ծխից

Եվ բախտը գաղթից չի զանազանում։

Գլուխ չեմ հանում նաև իմ սրտից…

Տեղավորում է տիզերքն իր մեջ,

Նեղվում է, սակայն, փոքրիկ մի ստից

Եվ մռնչում է տիեզերքով մեկ։

Չգիտեմ ինչու գլուխ չեմ հանում

Ոչ սիրուց, ոչ էլ ատելությունից,

Տերերից, որ դեռ սուտն են խթանում,

Եվ այս տիրական անտերությունից։

Բախտը բաշխում են դեռ հին շերեփով,

Իսկ նորով, միայն հույսն են բաժանաում,

Ննջում են լույսերն օրը ցերեկով,

Ու ոչ մի բանից գլուխ չեմ հանում։

Շատ եմ հոգնած և գլուխ չեմ հանում,

Թե ինչու եմ ես թափառում ոտքով

Եվ ինչու եմ ձեր գլուխը տանում

Հազար անգամ ձեր լսած աղոթքով։



3…2…1… Կամ՝ ինչպես մեզ մոտ հայտնի խաղում են ասում սկսելուց առաջ՝ «ի-նա-չի-լի»․ «Մեր բարբառն ու բարքերը» հաղորդաշարի հերթական թողարկումն է մեր եթերում։ 

Իջևանյան լեգենդար հոգեվիճակներից է «նգյարան մեռնիլը»։ Ա՛յ, օրինակ՝ հրևանի աղջկա ծեռը էկել են ուզիլու ու պա՜հ՝ հրևաննին մի ոտն առաջ արդեն իրարով են հընցել՝ քիմ են, կյալի, որ մի պյան տենան՝ ովքեր են կյալի, որդի են կյալի ու ինչ են պիրըմ հետերնուն։ 

Չեք հավատա, բայց ճիշտ նույն կերպ էլ մենք ենք «նգյարան մեռնըմ» ցանկացած թողարկում հրապարակելուց հետո՝ տեսնենք՝ ի՞նչ կասեք, կհավանե՞ք։ Այնպես որ, գրե՛ք ձեր կարծիքները մեկնաբանություններում՝ իմանանք։ 

Ու դե, էլ չերկարացնենք․ մեր, ձեր՝ բոլորիս բարբառի, բարքերի, կենցաղավարության, լավ ու վատ «ղոլերի» մասին, ամենակարևորը՝ ժպիտով, Տավուշ TV-ի եթերից կրկին պատմում է Հրանտ Ղազումյանը։



Տավուշոտ պոեզիայով և լավ երաժշտությամբ համեմված աշնանային Տավուշ ենք ձեզ բերել։ Պարույր Սևակ․ «Դու»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Ենոքավանի և Գետահովիտի սարերն են։ 

ԴՈՒ 

Դո՛ւ՝

        երկու տա՜ռ,

Դո՛ւ՝

        հասարա՜կ մի դերանուն,

Եվ ընդամենն այդ քո երկո՛ւ հատիկ տառով

Այս բովանդակ աշխարհին ես ինձ տեր անում…

Դո՛ւ՝

        երկու տա՜ռ,

Ու ես գարնան հողի նման

Քո կենսատու ջերմությանն եմ ընտելանում…

Դո՛ւ՝

        երկու տա՜ռ,

Եվ ահա ես

Երջանկության համն եմ զգում իմ բերանում,

Անջատումին ըմբերանում

Եվ թերանում եմ կատարել հրամանը տառապանքի…

Դո՛ւ՝

        երկու տա՜ռ,

Ու ես, անգի՛ն,

Ինձանից ինքս վերանում`

Փոշիացած հերոսների

Ու ծնվելիք հանճարների

Դասակին եմ ընկերանում…

Դո՛ւ՝

        երկու տա՜ռ,

Ու երբ հանկարծ

Թողնում ես ինձ ու հեռանում`

Լքված տան պես ճեղք եմ տալիս,

Ծեփըս թափում, անտերանում,

Եվ կսկիծը, ցեցի նման,

Բույն է դնում իմ սյունի մեջ,

Ձեղունի մեջ ու գերանում…

Դո՛ւ`

        երկու տա՜ռ,

Դո՛ւ`

        հասարա՜կ մի դերանուն…



Շարունակում ենք ձեզ ներկայացնել հայ մեծերի պոեզիան՝ համեմելով մի կաթիլ տավուշյան ոգեշնչմամբ։ Համո Սահյան․ «Ի՞նչ թաքցնեմ»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Ձեր էկրաններին աշնանային Իջևանն ու սարերն են։ Երաժշտությունը՝ Տիգրան Մանսուրյանի։ 

Ի՞ՆՉ ԹԱՔՑՆԵՄ

Էլ բան չունեմ

Ես աշխարհից թաքցնելու:

Մինչև հիմա, որ չեմ հանգել

Էլ ինձ ո՞վ է հանգցնելու:

Վառվել եմ ես մանկուց ի վեր

Ծիծաղել եմ ու հառաչել,

Ծիծաղել եմ ու հառաչել

Ինձ գտնելու մի հարցումով.

Եվ վերջապես կամաց-կամաց

Սկսել եմ ինձ ճանաչել,

Թեկուզ՝ այսքան ուշացումով:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Ոչ թե այլոց կարծիքներով,

Ոչ թե թևիս ու գլխիս տակ

Դրած փափուկ բարձիկներով,

Այլ՝ հոգսերի ծովն ամփոփող

Իմ ծով սրտի տարողությամբ…

Յոթ գլխանի տառապանքին

Դիմանալու կարողությամբ:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Ոչ թե ինչ-որ խաբված սիրով

Այլ հոգուս մեջ շառագունած

Երազներիս Կաթն Ծիրով:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Այս համարձակ առավոտով,

Իմ վաստակի վարձով առատ,

Մաքուր պահած իմ հավատով,

Արյան գույնով իմ անարատ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Ինձ ճանաչել ու հասկանալ,

Ինձնից անկախ պատճառներով

Գործած բոլոր մեղքերիս դեմ

Սկսել եմ կամաց-կամաց ըմբոստանալ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Դառնալ ներհուն,

Դառնալ խոհեմ:

Մի կաթիլ ջուր պահանջողին՝

Շատրվաններ չխոստանալ

Սկսել եմ իմ բախտի հետ

Ավելի սերտ մտերմանալ:

Սկսել եմ ավելի շատ ջերմացնել

Ու ջերմանալ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Բոլորի դեմ հոգիս բանալ,

Գարնանային այս ամպրոպով սրբագործել

Ու լվանալ:

Սկսել եմ երգով ,

Հոգով ու խոհելով

Հարստանալ:

Եվ վերջապես.

Սկսել եմ ես հասկանալ,

Որ բան չունեմ այս աշխարհից թաքցնելու,

Մինչև հիմա

Որ չեմ հանգել,

Էլ ինձ ով է հանգցնելու:



«Տավուշոտ պոեզիա» շարքում Մկրտիչ Պեշիկթաշլյանի «Եղբայր եմք մենք» ստեղծագործությունն է: Կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Երաժշտական հատվածները՝ Հայրիկ Մուրադյանի: 

ԵՂԲԱՅՐ ԵՄՔ ՄԵՆՔ

Ի բյուր ձայնից բնության շըքեղ

Թե երգք թռչին սիրողաբար,

Մատունք կուսին ամենագեղ

Թե որ զարնեն փափուկ քընար,

Չունին ձայն մի այնքան սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Տո՛ւր ինձ քու ձեռքդ, եղբա՛յր եմք մեք,

Որ մըրըրկավ էինք զատված.

Բաղդին ամեն ոխ չարանենգ

Ի մի համբույր ցրվին ի բաց.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն.

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Երբ ալեւոր Մայրն Հայաստան

Տեսնե զորդիս յուր քովե քով,

Սըրտին խորունկ վերքըն դաԺան

Քաղցր արտասված բուԺին ցողով.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Մեկտեղ լացինք մենք ի հընում․․․

Եկեք դարձյալ հար անբաԺան

Խառնենք զարտոսր եւ ըզխնդում,

Որ բազմածնունդ ըլլա մեր ջան.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Մեկտեղ հոգնինք, մեկտեղ ցանենք,

Մեկտեղ թափին մեր քրտինքներ,

Ըզհունձ բարյաց յերկինս հանենք,

Որ կյանք առնուն հայոց դաշտեր.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։