Շարունակում ենք ձեզ ներկայացնել հայ մեծերի պոեզիան՝ համեմելով մի կաթիլ տավուշյան ոգեշնչմամբ։ Համո Սահյան․ «Ի՞նչ թաքցնեմ»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Ձեր էկրաններին աշնանային Իջևանն ու սարերն են։ Երաժշտությունը՝ Տիգրան Մանսուրյանի։ 

Ի՞ՆՉ ԹԱՔՑՆԵՄ

Էլ բան չունեմ

Ես աշխարհից թաքցնելու:

Մինչև հիմա, որ չեմ հանգել

Էլ ինձ ո՞վ է հանգցնելու:

Վառվել եմ ես մանկուց ի վեր

Ծիծաղել եմ ու հառաչել,

Ծիծաղել եմ ու հառաչել

Ինձ գտնելու մի հարցումով.

Եվ վերջապես կամաց-կամաց

Սկսել եմ ինձ ճանաչել,

Թեկուզ՝ այսքան ուշացումով:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Ոչ թե այլոց կարծիքներով,

Ոչ թե թևիս ու գլխիս տակ

Դրած փափուկ բարձիկներով,

Այլ՝ հոգսերի ծովն ամփոփող

Իմ ծով սրտի տարողությամբ…

Յոթ գլխանի տառապանքին

Դիմանալու կարողությամբ:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Ոչ թե ինչ-որ խաբված սիրով

Այլ հոգուս մեջ շառագունած

Երազներիս Կաթն Ծիրով:

Սկսել եմ ինձ ճանաչել

Այս համարձակ առավոտով,

Իմ վաստակի վարձով առատ,

Մաքուր պահած իմ հավատով,

Արյան գույնով իմ անարատ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Ինձ ճանաչել ու հասկանալ,

Ինձնից անկախ պատճառներով

Գործած բոլոր մեղքերիս դեմ

Սկսել եմ կամաց-կամաց ըմբոստանալ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Դառնալ ներհուն,

Դառնալ խոհեմ:

Մի կաթիլ ջուր պահանջողին՝

Շատրվաններ չխոստանալ

Սկսել եմ իմ բախտի հետ

Ավելի սերտ մտերմանալ:

Սկսել եմ ավելի շատ ջերմացնել

Ու ջերմանալ:

Սկսել եմ կամաց-կամաց

Բոլորի դեմ հոգիս բանալ,

Գարնանային այս ամպրոպով սրբագործել

Ու լվանալ:

Սկսել եմ երգով ,

Հոգով ու խոհելով

Հարստանալ:

Եվ վերջապես.

Սկսել եմ ես հասկանալ,

Որ բան չունեմ այս աշխարհից թաքցնելու,

Մինչև հիմա

Որ չեմ հանգել,

Էլ ինձ ով է հանգցնելու:



«Տավուշոտ պոեզիա» շարքում Մկրտիչ Պեշիկթաշլյանի «Եղբայր եմք մենք» ստեղծագործությունն է: Կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Երաժշտական հատվածները՝ Հայրիկ Մուրադյանի: 

ԵՂԲԱՅՐ ԵՄՔ ՄԵՆՔ

Ի բյուր ձայնից բնության շըքեղ

Թե երգք թռչին սիրողաբար,

Մատունք կուսին ամենագեղ

Թե որ զարնեն փափուկ քընար,

Չունին ձայն մի այնքան սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Տո՛ւր ինձ քու ձեռքդ, եղբա՛յր եմք մեք,

Որ մըրըրկավ էինք զատված.

Բաղդին ամեն ոխ չարանենգ

Ի մի համբույր ցրվին ի բաց.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն.

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Երբ ալեւոր Մայրն Հայաստան

Տեսնե զորդիս յուր քովե քով,

Սըրտին խորունկ վերքըն դաԺան

Քաղցր արտասված բուԺին ցողով.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Մեկտեղ լացինք մենք ի հընում․․․

Եկեք դարձյալ հար անբաԺան

Խառնենք զարտոսր եւ ըզխնդում,

Որ բազմածնունդ ըլլա մեր ջան.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։

Մեկտեղ հոգնինք, մեկտեղ ցանենք,

Մեկտեղ թափին մեր քրտինքներ,

Ըզհունձ բարյաց յերկինս հանենք,

Որ կյանք առնուն հայոց դաշտեր.

Ընդ աստեղոք ի՜նչ կա սիրուն,

Քան զանձկալի Եղբայր անուն։



Սահյանի մասրենին Հայաստանի ու հայ ժողովրդի խորհրդանիշն է։ Համո Սահյան․ «Մասրենի»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Դիտավանի չքնաղ շրջակայքն է։

ՄԱՍՐԵՆԻ

Պտուղդ քաղող չկա,

Մասրենի, սարի մասրենի,

Պատիվդ պահող չկա,

Մասրենի, բարի մասրենի։

Ասում են՝ էլ մարդ չկա,

Որ փնտրի քնքշանքդ փշոտ,

Քեզ գրկի ու տաքանա,

Մասրենի, ժայռի մասրենի։

Երեսիդ նայող չկա,

Մասրենի, վայրի մասրենի,

Կրքերիդ կրակը քեզ

Թող այդպես այրի, մասրենի…

Կանգնել ես քո բարձունքին,

Մեկուսի, մենակ, մենավոր…

Իմ երես առած դարում

Դու լքված այրի, մասրենի։



Աշունքացել ա․․․Իսկ «աշունքանալ»-ը նշանակում է, որ էսա տուն դենք տյառնալ՝ մնալու ենք տանը, վերցնենք տաք թեյը, փաթաթվենք փափուկ ծածկոցով, և իհարկե, դիտենք սիրելի հաղորդումը՝ «Մեր բարբառն ու բարքերը»։

Ուրեմն՝ մեր բարբառում արագ-արագ, շուտ-շուտ, «ոտի վրա», «ծնգան ծերին» մի պյան սարքիլուն ասում են «ծեռաց»։ Տուն որ մի անսպասելի հյուր դի կյալ, տան տիկիննին էն համովություննին գյոռած տեղերից հանիլ դեն ու ծեռաց մի պյան սարքեն՝ հյուրին հյուրասիրեն։ 

Դե մենք էլ, «աշունքանալու» առթիվ պահել ենք հերթական համով-հոտով թողարկումը․ ծեռաց՝ Տավուշ TV-ի տաղավարից, հատուկ ձեզ համար։



Տեր Աբել քահանա Քարտաշյանին շատերն են ճանաչում ու սիրում՝ ինչպես Տավուշում, այնպես էլ մեր «աշխարհի» սահմաններից դուրս։ Հրանտ Ղազումյանն ու Տավուշ TV-ի թիմն այս անգամ բացահայտում են Տեր Աբելի «աշխարհը»՝ խաղաղ, ուժեղ, եռանդուն, սիրով ու հոգատարությամբ լի․․․

Մի խոսքով՝ այս անգամ Տեր Աբելի տանն ենք հյուրընկալվել տավուշյան «Մակարդակով կոֆե»-ի։

«Ընդհանրապես՝ Տավուշի մասին որ խոսում են, մարդիկ հիմնականում բնության մասին են խոսում։ Ես ասում եմ՝ ո՛չ, մարդկանց մասին պիտի խոսեք․․․ Շատ կարևոր է մեր հյուրասիրության կերպը․ տավուշեցիք ուրիշ կերպ են հյուրասիրում՝ ուրիշ ջիգյար են դնում, ուրիշ սիրտ են դնում էդ ամեն ինչի մեջ»․ – ասում է տեր Հայրը։



Քանի՞ տարի առաջ էր քո առաջին սեպտեմբերի մեկը։ Իսկ դպրոցական տարիները հիշո՞ւմ եք։

Ամեն անգամ Գիտելիքի տոնը, սև-սպիտակ համազգեստով երեխաները և ուսումնական եռուզեռը յուրաքանչյուրիս հիշեցնում են հենց մեր դպրոցական տարիները։ Դե, մենք էլ «Մեր բարբառն ու բարքերը» հաղորդաշարում նստել ու հիշել ենք։ Այնպես որ, վերցրե՛ք տ̵ե̵տ̵ր̵ ̵ո̵ւ̵ ̵գ̵ր̵ի̵չ̵ը̵ դպրոցական հիշողություններն ու․․․քյնացի՜նք։



Տավուշոտ պոեզիայի ժամ՝ մեր եթերում։ Համո Սահյան․ «Օրերը շատ են խառնակ»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութի կադրերում կանաչ Տավուշն է։

ՕՐԵՐԸ ՇԱՏ ԵՆ ԽԱՌՆԱԿ

Օրերը շատ են խառնակ,
Աշխարհից բան չեմ հասկանում:
Մի աշխարհ, հազար երես,
Աստառից բան չեմ հասկանում:
Մութ խաղ են խաղում գլխիս,
Այս խաղից բան չեմ հասկանում…
Խելքի ծով մեծավորի
Չոր ճառից բան չեմ հասկանում:
Չոր ծառ է, և չորության
Պատճառից բան չեմ հասկանում:
Մեղքը շատ, խիղճը մեռած
Իմ դարից բան չեմ հասկանում:



Իդեալական համադրություններից՝ Համո Սահյանը և Տավուշը՝ մեր «Տավուշոտ պոեզիա» շարքում։ Համո Սահյան․ «Ում համար իմ ուշքը գնաց»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Դիլիջան քաղաքն է։

ՈՒՄ ՀԱՄԱՐ ԻՄ ՈՒՇՔԸ ԳՆԱՑ

Ում համար իմ ուշքը գնաց,
Նա ինձ համար երազ մնաց,
Բայց երբ հետո ուշքի եկավ
Որ ջուր պիտի շաղեր վրաս,
Ուշքի բերեր ժամանակին,
Ուշացել էր…Ուշ էր արդեն:
Ով ինձ համար ուշքը կորցրեց
Ով գիտի ում սիրտը կոտրեց:
Չտեսնելու տվի անցա
Բայց երբ հետո ուշքի եկա,
Թե ես ինչ եմ կորցրել անդարձ,
Անվերադարձ, ուշ էր արդեն:
Եվ ապրում ենք ափսոսալով,
Եվ դժվար ենք ուշքի գալիս,
Որ ուշացած ուշքի գալով
Մի ողջ կյանք ենք տանուլ տալիս:



Մի քիչ Սահյան ու տավուշյան գեղեցկություն մեր եթերում։ Համո Սահյան․ «Լինում են պահեր»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Աղավնավանք գյուղն է։

ԼԻՆՈՒՄ ԵՆ ՊԱՀԵՐ

Լինում են պահեր, որ քիչ է մնում
Մարդ իր կոչումն ու պարտքը մոռանա
Եվ գլուխն առնի թողնի հեռանա
Անիմանալի այս խորք ու ձևից,
Հանապազօրյա կրքերի ձեռից,
Հոգսերի բեռից հանապազօրյա…
Թողնի հեռանա այս առուփախից,
Այս անէության տիրական վախից,
Խառնակ խոհերից, խանդ ու խաղերից,
Հրամաններից, հրավերներից,
Անվերջ կրկնվող աղմուկ ու վեճից,
Ներշնչում կոչվող
Կեսգիշերային բայղուշ-բվեճից,
Հորդորանքներից, հանդիմանանքից
Եվ մինչև անգամ իր դավանանքից…
Թողնի հեռանա իր տուն ու տեղից,
Հույս ու հուշերի պղտոր հեղեղից,
Երազանքներից դրոշակակիր
Եվ այն ամենից, որ կամաց-կամաց
Իրար մերժելով,
Իրար մերվելով
Գալիս գումարվում և դառնում են կյանք,
Եվ դառնում են բախտ ու ճակատագիր:
Լինում են պահեր, որ քիչ է մնում
Ամեն ինչ թողնեմ ու լուռ հեռանամ…
Բայց քեզնից ինչպե՞ս և ո՞ւր հեռանամ,
Ամենազորեղ իմ անզորություն,—
Իմ անտանելի բնավորություն:

Սիլվա Կապուտիկյան․ «Ինքնահեռացում»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Իջևան քաղաքն է։

ԻՆՔՆԱՀԵՌԱՑՈՒՄ

Կարոտում եմ.
Ինքս՝ իմ մեջ, ինձ հետ մնալ – կարոտում եմ.
Զարթնել՝ անհոգ,
Մանուկ օրվա հետ մանկանալ – կարոտում եմ.
Դուրս գալ տնից ու անճանաչ գնա՜լ, գնա՜լ- կարոտում եմ.
Գտած մի նոր տողի համար
Աշխարհի՜ չափ ուրախանալ – կարոտում եմ.
Քո մի խոսքից առավոտել,
Թաքուն բախտով ներսից հորդել,
Փխրել, տխրել ու կարոտել – կարոտում եմ.
Հազար տեսակ հոգս ու հարցում՝
Մեկը մեկից առաջ ընկած՝
Ինձ առել են իրենց տենդոտ հրմշտոցում,
Ինձ՝ ինձանից հեռացնո՜ւմ են, անջատո՜ւմ են.
Եվ զգում եմ մեկ էլ հանկարծ
Որ ինքս՝ ինձ կարոտո՜ւմ եմ …