https://www.facebook.com/watch/?v=1425370678713291&rdid=jV5OehmOdfoqdatY

Մհեր Խաչինյան, Գանձաքար, Իջևան

Օգոստոսի 24-ին՝ ժամը 20։24-ին, Համայնքային ոստիկանության Իջևանի բաժնում ստացված ահազանգի հետքերով ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում պարզվել է, որ Ազատամուտ գյուղի բնակիչ՝ 22-ամյա և 21-ամյա երկու եղբայր, խախտելով հասարակական կարգը, ավտոմեքենայից հայհոյանքներ են հնչեցրել 15-ամյա համագյուղացու հասցեին, ինչից հետո նրանց են միացել պատանու երկու եղբայրները, և փոխադարձ հայհոյանքներ հնչեցրել միմյանց հասցեին, նաև կողմերից մեկը քարեր էր նետել մյուս կողմի ուղղությամբ՝ խախտելով բնակավայրի անդորրը։

Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ, որի շրջանակներում մասնակիցներից 21-ամյա երիտասարդը ձերբակալվել և տեղափոխվել է ձերբակալվածների պահման վայր:

————————————————————————————————————————

Հայաստանում Եվրոպական միության դիտորդական առաքելության ներկայացուցիչներն Իջևանում հանդիպում են ունեցել Տավուշի մարզպետի տեղակալի, Իջևան, Բերդ և Նոյեմբերյան համայնքների ղեկավարների հետ։

Հանդիպման ընթացքում քննարկվել են առաքելության մանդատի, անձնակազմի գործունեությանը վերաբերող հարցեր։ Կողմերն անդրադարձան նաև համագործակցության ձևաչափերին ու տեղական մակարդակում առաքելության աշխատանքների կարևորությանը։

«Տեղական իշխանությունների հետ համագործակցությունը սահմանամերձ տարածաշրջաններում շարունակում է մնալ ԵՄ դիտորդական առաքելության առաջնահերթություններից մեկը՝ նպատակ ունենալով նպաստել խաղաղությանն ու կայունությանը Հարավային Կովկասում», – նշված է առաքելության հաղորդագրության մեջ:

Գլխավոր դատախազությունը տեղեկացրել էր, որ պետական շահերի պաշտպանության վարչությունը 16 հայցադիմում է  ներկայացրել Հակակոռուպցիոն դատարան՝ Տավուշի մարզի Իջևան համայնքի քաղաքային զբոսայգու տարածքում գտնվող հողամասերի նկատմամբ կառուցապատման իրավունքները հարկադիր դադարեցնելու և հողատարածքները Իջևան համայնքին վերադարձնելու հայցապահանջներով:

«Վերոնշյալ հայցադիմումներից մեկով հարուցված քաղաքացիական գործի շրջանակներում՝ Հակակոռուպցիոն դատարանի՝ 2025 թվականի օգոստոսի 13-ի վճռով բավարարվել է Գլխավոր դատախազության հայցը. դադարեցվել է Տավուշի մարզի Իջևան համայնքի Թատերական փողոցի թիվ 18/5 հասցեում գտնվող՝ 19.8 քմ մակերեսով հողամասի նկատմամբ ֆիզիկական անձի կառուցապատման իրավունքը:

Վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, Իջևան համայնքի քաղաքային զբոսայգու տարածքում գտնվող վերոնշյալ հողամասը կվերադարձվի Իջևան համայնքին», – ասված է Գլխավոր դատախազության հաղորդագրության մեջ:

Վերոնշյալ 16 հայցադիմումներից 4-ի բավարարման և օրինական ուժի մեջ մտնելու արդյունքում, ներկայում Իջևան համայնքին են վերադարձվել՝

• Անկախության 1/54 հասցեում գտնվող՝ 436.8 քմ մակերեսով հողամասը,
• Անկախության 1/41 հասցեում գտնվող՝ 1500 քմ մակերեսով հողամասը,
• Անկախության փողոցի 18/6 հասցեում գտնվող՝ 0․03 հա մակերեսով հողամասը,
• Վալանսի փողոցի 1/27 հասցեում գտնվող՝ 0.03 հա մակերեսով հողամասը։

Ամբողջ տարին «Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը իր սպասարկման բնակավայրերում կլինի թե պարտադիր կապիտալ աշխատանքների ծրագրով, թե սեփական ուժերով իրականացնում է ջրագծերի և կոյուղագծերի վերակառուցման աշխատանքներ: Ընկերության համար որևէ տարբերություն չկա համայնքը մեծ թե փոքր, հեռու է թե մոտիկ, «Վեոլիան» այնտեղ է, որտեղ իր բաժանորդն ունի խնդիր:

Եվ ահա, այս անգամ «Վեոլիա թիմն» Իջևան քաղաքում իրականացնում է և կոյուղատար, և ջրամատակարարման համակարգի վերակառուցման աշխատանքներ։ Ընկերությունը սեփական ուժերով քաղաքի Սպանդարյան թաղամասում պոլիէթիլենե խողովակաշարով է փոխարինում 600 գծամետր խնդրահարույց կոյուղագիծ:  Այստեղից շաբաթական մի քանի անգամ ստացվող ահազանգերին շուտով վերջ կդրվի: Խուջումյան փողոցի բնակիչները ուրախությամբ են հետևում իրենց փողոցի աշխատանքներին:

Թաղամասի վերակառուցման ենթակա կոյուղագծերը հատված առ հատված «Իջևան» շահագործման տեղամասը քանդում է, փոխում խողովակաշարերը, հողը հետ լիցք անում, ապա նոր առաջ գնում: Փորձում են հնարավորինս քիչ նեղություն պատճառել իրենց բաժանորդներին: Սակայն այս բոլոր աշխատանքներում ամենակարևորը բնակիչների իրավագիտակցության բարձրացումն է: Կարևոր է գիտակցել այս հսկայածավալ աշխատանքների դժվարություներն ու մեծ ծախսերը և նպատակային օգտագործել կոյուղին, որ այն հնարավորինս երկար ծառայի։

Աշխատանքները նախատեսում են ավարտել մինչև օգոստոսի 25-ը։

«Ամեն տարի 3-4 նմանատիպ ծրագիր ենք իրականացնում, որովհետև Իջևանում 30-35 տոկոսը կոյուղի չի ունեցել: Այսինքն, հատված-հատված հնարավորությունների սահմաններում նոր կոյուղագծեր ենք կառուցում: Հատկապես, այն փողոցներում ենք կատարում աշխատանքներ, որտեղ քաղաքապետարանի որոշմամբ ասֆալտապատման, բարեկարգման աշխատանքներ են կատարվելու. կոնկրետ այս փողոցում ասֆալտապատման աշխատանքներ են նախատեսված: Կոյուղագիծը կառուցվել է 60-ական թվականներին, տարբեր տրամագծի խողովակներով, տարբեր թեքություններով: Այս տարի նախատեսված է մի քանի տեղ և կոյողու փոխարինման, և ջրամատակարարման փոխարինման աշխատանքներ», – հայտնեց «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ «Իջևան» տեղամասի պետ Վոլոդյա Ղալումյանը։

Արդեն ավարտին է մոտենում Մետաղագործների փողոցի ջրամատակարարման հետ կապված խնդիրների լուծումը: Բանն այն է, որ տարվա ընթացքում մոտ ինն ամիս Իջևանը ապահովված  է 24 ժամյա ջրամատակարմամբ, չնայած՝ սահմանված ժամանակացույցով շատ հատվածներում նախատեսված է վեց ժամյա ջրամատակարարում։ Այդպիսինն են տեխնիկական հնարավորությունները:   Բայց չնայած դրան «Վեոլիա ջուրը» երբեք եղածով չի բավարարվում: Ընկերությունն անընդհատ փնտրում և գտնում է լուծումներ ավել ջրաքանակ բնակավայրերին մղելու համար: Համակարգի բոլոր աշխատանքներն ուղղված են հենց այս նպատակին:

«Իջևան» շահագործման տեղամասի թիմը մեծ չէ, բայց՝ ամենակարևորը իրենց աշխատանքին բարեխղճորեն են վերաբերում։ Այս բոլոր աշխատանքներն էլ իրականացնում են զուգահեռաբար  արձագանքելով ամենօրյա վթարներին։ Երբ կոյուղագծերը նորացվում են, իսկ ջուրն էլ սպառողներին հասնում է ըստ գրաֆիկի, բնակիչների ամենօրյա հոգսերից մեկը դառնում է պարզապես լուծված խնդիր։

Տեսանյութը պատրաստվել է համագործակցության շրջանակում։

Հայաստանը միանում է Երիտասարդության միջազգային օրվա տոնակատարություններին

Օգոստոսի 12-ին ամբողջ հանրապետությունում կանցկացվեն կրթամշակութային, ինտերակտիվ և բազմաբովանդակ միջոցառումներ՝ նվիրված Երիտասարդության միջազգային օրվան։ Տավուշի մարզում ծրագրերը ներառելու են մարզամշակութային միջոցառումներ, ինտելեկտուալ խաղ-մրցույթներ, կինոդիտումներ, թատերական ներկայացումներ և թեմատիկ քննարկումներ։

• Նոյեմբերյան – Բացօթյա ցուցահանդես և երիտասարդական հիմնախնդիրների քննարկում (Արվեստի դպրոց, Կորյունի 6, 12:00-15:00)։
• Բերդ – Տոնական միջոցառում դիջեյի մասնակցությամբ և Գույների փառատոն (Մանկական զբոսայգի, 15:00)։
• Արծվաբերդ – Միջոցառումների շարք (Մշակույթի տուն, 11:00)։
• Պառավաքար – Քայլարշավ դեպի բնություն (Մշակույթի տան բակից, 12:00)։
• Ներքին Կարմիրաղբյուր – Բակային ճամբար (,,Մայրիկ,, պուրակ, 17:00)։
• Մովսես – Տոնական միջոցառում (Մշակույթի տուն, 12:00)։
• Վերին Ծաղկավան – Միջոցառում (Գյուղապետարանի բակ, 11:00)։
• Վերին Կարմիրաղբյուր – Բակային ճամբար (Մշակույթի տուն, 13:00)։
• Չորաթան – Բակային ճամբար (Մշակույթի տուն, 17:00-20:00)։

Դիլիջան

• Կլոր սեղան-քննարկում՝ «Ատելության խոսքը սոցիալական ցանցերում» թեմայով (11:00-13:00)։
• Քննարկում՝ «Գյուղական համայնքների երիտասարդների հիմնախնդիրները» թեմայով (Աղավնավանք, 12:00-14:00)։
• Երեխաների և երիտասարդների համատեղ նկարչական նախաձեռնություն (քաղաքի հրապարակ, 16:00)։
• Կինոդիտում (ԵՀԿ գրասենյակ, 17:30-19:00)։
• Երիտասարդական խաղ (ԵՀԿ գրասենյակ, 19:00-20:15)։
• Աստղադիտում (քաղաքի հրապարակ, 20:15)։

Իջևան

• Համերգային ծրագիր (Մշակույթի տուն, 18:00)։
• Երիտասարդների մասնակցությամբ աղբահավաքություն Ազատամուտում (11:00)։
• «Երիտասարդության ալիքը» խորագրով միջոցառում-քննարկում (Գանձաքար, 12:00)։
• «Երիտասարդության լույսը Գետահովիտում» երաժշտական երեկո (18:00)։
• Քայլարշավ դեպի Կոտրած Եղցի սրբավայր (Այգեհովիտ, 11:00)։
• Հանդիպում Աչաջրի երիտասարդների հետ և կարպետագործության վարպետաց դաս (Մշակույթի տուն, 12:00)։
• Տոնական օրն ուղեկցվելու է երիտասարդների ստեղծագործական գաղափարներով, համայնքային ակտիվությամբ և համագործակցության նոր հնարավորություններով։

Հնդիկ աշխատողներն Իջևանում փակել էին Մ4 միջպետական ճանապարհը

Օգոստոսի 6-ի երեկոյան, Իջևան քաղաքի կարի արտադրամասերից մեկում աշխատող Հնդկաստանի մի խումբ քաղաքացիներ փակել էին Իջևան-Երևան միջպետական ճանապարհը։ Ակցիայի մասնակիցների խոսքով՝ նրանք ամիսներ շարունակ չեն ստացել աշխատավարձերը, ինչն էլ և դարձել է բողոքի պատճառ։

Դեպքի վայր են ժամանել ոստիկանության աշխատակիցները և, բացատրական աշխատանքների ու բանակցությունների արդյունքում, կարճ ժամանակ անց ճանապարհը բացվել է․ կանխվել է լարվածության հնարավոր սրումը։

Ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ «ԻՋ գրանտ տեքստիլ ՕՊՏ» ՍՊԸ տնօրեն Մհեր Միրզոյանը Տավուշ Մեդիայի հետ զրույցում նշեց, որ կարի արտադրամասում աշխատում է շուրջ 205 հնդիկ, որոնք 3 տարվա աշխատանքային պայմանագրով են ներգրավված։ Նրա խոսքով՝ բողոքի ակցիային մասնակցած աշխատակիցների աշխատավարձերը վճարված են, և նրանք հիմնականում բարձր աշխատավարձի և կրճատված աշխատաժամերի պահանջ են առաջադրում։

«Հնդիկ աշխատողների շարքերում կան կազմակերպիչներ, ովքեր նախաձեռնել էին բողոքի ակցիան։ Սպասում ենք մեր իրավաբանի այցելությանը՝ իրավական դաշտում հարցը հստակեցնելու և կարգավորելու համար», – նշել է Մհեր Միրզոյանը։

Իջևանում տեքստիլ արտադրամասը գործում է 2019 թվականից։ Այստեղ կարում են որսորդական համազգեստներ, որոնք հիմնականում արտերկիր են արտահանվում։ Արտադրամասն ունի մոտ 400 աշխատակից, ովքեր Իջևան քաղաքից են ու համայնքի գյուղական բնակավայրերից։

Ստեղծված իրավիճակի հետագա զարգացումների, հնդկական կարճամետրաժի նոր սցենարական լուծումների մասին ձեզ անպայման կիրազեկենք։

Մեր թղթակիցները կզրուցեն նաև ճանապարհը փակած հնդիկ աշխատակիցների հետ։

«Պարն արտահայտում է յուրաքանչյուր ազգի բնորոշ գծերը, մանավանդ բարքն ու քաղաքակրթության աստիճանը». հուլիսի 29-ին Իջևանում տեղի ունեցավ «M» պարային համույթի հաշվետու համերգը։

Համույթի սաները ազգային, հայկական-ժողովրդական, ինչպես բազմատեսակ պարերով զարդարեցին Իջևանի Շատրվանների հրապարակը։

Տավուշյան ռեպորտաժի ձայնն ընթերցվել է արհեստական բանականության միջոցով․ ի դեպ՝ AI գործիքները Տավուշ Մեդիայի «զինանոցում են»։

Տավուշի մարզը՝ իր բնության գեղեցկությամբ ու հյուրընկալ բնակչությամբ, առանձնանում է ևս մի տարբերությամբ․ այն է Վարդավառի տոնի անցկացման և տոնակատարությունների կազմակերպման ավանդույթը, որ դարերով պահպանվել է ամբողջ մարզում՝ Դիլիջանից Իջևան, Բերդ և Նոյեմբերյան։

Հայ ժողովուրդն ունի հարուստ տոնածիսական մշակույթ, որի արմատները ձգվում են նախաքրիստոնեական դարերից։ Այդ տոներից մեկը Վարդավառն է։ Տոնը հայտնի է իր ուրախ և կենդանի բնույթով․ այդ օրը մարդիկ միմյանց վրա ջուր են լցնում՝ խորհրդանշելով մաքրություն, վերածնունդ և բարի ցանկություններ։ Հայոց ազգային տոնացույցում Վարդավառն առանձնանում է իր հնությամբ, բազմաշերտ իմաստներով և տարածական բնույթով։ Այն տարվա սպասված, ամառային ամենամեծ տոնն է, որը, ինչպես վկայում են և՛ բանավոր ավանդազրույցները, և՛ պատմագիտական աղբյուրները, սկիզբ է առել նախաքրիստոնեական շրջանից, իսկ քրիստոնեության ընդունումից հետո վերաիմաստավորվել և համակցվել է Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու տոնացույցին՝ որպես Պայծառակերպության տոն։

Վարդավառի արմատները գալիս են հեթանոսական դարաշրջանից և կապված են սիրո, գեղեցկության, ջրի և պտղաբերության հովանավոր Աստղիկ դիցուհու պաշտամունքի հետ։

Հենց Աստղիկն է համարվել սիրո աստվածուհին, ում նվիրված արարողակարգերն ուղեկցվել են ջրի պաշտամունքով, ծաղիկների նվիրումով և տոնահանդեսներով։ Ըստ ավանդության՝ Աստղիկը վարդերով է լվացվել և իր մաքուր մարմնից վարդեր են թափվել, որոնք դառնում են Աստծո փառքի նշանները։ Այդ իսկ պատճառով է, որ Վարդավառի գլխավոր խորհրդանիշներից են վարդն ու ջուրը։ Այդ երկու տարրերը հանդես են գալիս իբրև սրբագործող և մաքրագործող՝ մարմնավորելով թե՛ երկրային և թե՛ երկնային գեղեցկության տարրերը։

Հայոց հին տոմարի Նավասարդ ամսվա առաջին օրերին՝ հուլիսին, նշվել է տոնը՝ որպես նոր տարվա սկիզբ և բարու խորհրդանիշ։ Նավասարդը համարվել է տարվա սկիզբը, և դրա առթիվ անցկացվել են մեծ շուքով ժողովրդական տոնախմբություններ։ Վարդավառն այդ տոնականության բաղկացուցիչ մասն է եղել, որտեղ ոչ միայն փառաբանել են բնության աստվածություններին, այլև հանդես են եկել ժողովրդական խաղերով, երգերով, պարերով և ջրի պաշտամունքով։ Քրիստոնեության ընդունումից հետո՝ 301 թվականին, Հայ Առաքելական եկեղեցին տոնին տվել է նոր բովանդակություն։ Այն վերակոչվել է իբրև Պայծառակերպության տոն։

Ըստ ավանդության՝ Վարդավառը նշվում է այն օրը, երբ Տերը բարձրացավ Թաբոր լեռը, աղոթեց և պայծառակերպվեց՝ աշակերտների առաջ հայտնվելով աստվածային փառքով։

Այսինքն, հին ավանդույթը եկեղեցին խարսխեց նոր ուսմունքի հիմքի վրա՝ պահպանելով տոնի արարողությունը, իմաստն ու նշանակությունը, սակայն մաքրելով դրանք հեթանոսական բովանդակությունից ու տարրերից։ Ի հակառակ բազմաթիվ նախաքրիստոնեական տոների՝ Վարդավառը չի արգելվել և չի ջնջվել ժողովրդի հիշողությունից։ Ընդհակառակը՝ այն վերաիմաստավորվել է, անցել տարբեր ձևափոխումների ընթացքով և շարունակում է ապրել հայ ժողովրդի կյանքում։

Ինչ պետք է իմանալ տավուշյան Վարդավառի մասին։

Տավուշի մարզում Վարդավառի տոնը հայտնի է «Վրթիվեր» անվամբ, որը բարբառով արտահայտումն է։ Բնակիչների համոզմամբ, «Վրթիվերը» նախնիներից է հասել մեր օրեր՝ որպես սերնդեսերունդ փոխանցվող ծիսակարգ։ Տարածված կարծիք է եղել, ըստ որի, տոնի անվանումը կապվում է «վարդ» ծաղիկի հետ։ Տոնն ունեցել է և այժմ էլ ունի իր յուրահատուկ ժամանակացույցը․ ինչպես բանավոր վկայություններն են փաստում, Տավուշի մարզում Վարդավառը միշտ նշվել է հուլիսի 20-ից հետո առաջին կիրակի օրը։ Չնայած Հայ Առաքելական Եկեղեցու տոնացույցում Վարդավառը նշվում է Սուրբ Զատկից 98 օր հետո, Տավուշի մարզի բնակավայրերում՝ հատկապես Իջևանի, Նոյեմբերյանի և Բերդի շրջաններում, ձևավորվել է ժողովրդական մի այլընտրանքային ավանդույթ՝ այն նշել հուլիսի վերջին կիրակի օրը։ Այս շարքում կան բացառություն կազմող գյուղական բնակավայրեր, որոնք ունեն տոնը նշելու իրենց ամսաթիվը (օրինակ՝ Ոսկեպար, Կիրանց, Չինարի, Մովսես․․․)։

Մարդկանց հիշեցողություններում դեռ թարմ է տոնի նկարագիրը․ դեռ 20-րդ դարի սկզբին Վարդավառի տոնը կապված է եղել դաշտային աշխատանքների ավարտի հետ։ Երբ հացահատիկի հունձն ավարտվում էր, համայնքի բնակիչները հավաքվում էին և կազմակերպում հյուրընկալ տոնական սեղան՝ ի պատիվ աշխատավորների։

Այս ավանդույթը վկայում է տոնի սեզոնային բնույթի, ինչպես նաև նրա՝ համայնքային համերաշխությունը խթանող նշանակության մասին։ Խորհրդային կարգերի ժամանակ՝ ինչպես նշում են մարդիկ, արգելված էր բացահայտ կերպով տոնել կրոնական ենթատեքստ ունեցող տոները։ Այդուհանդերձ, Վարդավառը պահպանվել է ժողովրդի հիշողության մեջ, իհարկե, խուսափելով բացահայտ քրիստոնեական բնութագրումներից։ Այդ տարիներին, ինչպես հետաքրքիր դրվագով պատմում է իջևանցի 72-ամյա պապիկը, ռադիոն փորձում էր վերաիմաստավորել տոնը՝ հայտարարելով, թե այն կապ ունի Վարդան Մամիկոնյանի հետ, ով իբր այդ օրերին զորքով անցել է Տավուշով և աղբյուրներ է կառուցել։ Չնայած այդ պատմությունը չունի որևէ պատմագիտական ապացույց, այն հետաքրքիր օրինակ է, թե ինչպես են փորձել տոնն աշխարհիկացնել՝ չեզոքացնելով դրա հոգևոր ու նախաքրիստոնեական տարրերը։

Տավուշի մարզում Վարդավառը միշտ եղել է մեծ ու սպասված տոն, որի առիթով հավաքվել են ոչ միայն համայնքի ներսի, այլև արտերկրում բնակություն հաստատած ընտանիքների անդամները։ Տոնն ընկալվել է որպես առիթ՝ վերադառնալու հայրական օջախ, հիշելու նախնիներին ու վերարժևորելու ընտանեկան կապերը։

Վարդավառին նախապատրաստվել են ամբողջ ընտանիքով։ Յուրաքանչյուրն իր գործն է ունեցել։ Երեխաները ջուր էին հավաքում, իսկ մեծերը՝ նախորդ օրը հավելյալ սեղաններ և աթոռներ էին բերում։ Ընդունված է եղել գառ գնել, կամ ունեցած գառը հենց տոնի առավոտյան մորթել։ Բոլորը՝ ունևոր թե աղքատ, իրենց ձևով մասնակցել են տոնին։ Տարիքով մեծերը հիշում են, թե ինչպես էին տարիներ առաջ Վարդավառը նշում սարերում՝ առատ բերք ու բարիքի պայմաններում։ Բազմաթիվ ընտանիքներում մատաղն արվել է որևէ խնդրանքի կամ շնորհակալության նպատակով՝ երեխան ծնվել է, հիվանդն առողջացել, անձը փորձանքից է փրկվել։ Մատաղի ծիսակատարությունները հաճախ կատարվել են խաչքարերի, սրբախաչ ծառերի կամ աղբյուրների մոտ, նաև այս նպատակով է, որ տոնը նշելու համար այցելում էին սրբավայրեր։

Տոնի օրն առավոտ ծեգին տան մեծը՝ տատը, սկսում էր գաթա թխել։ Պատրաստում էին նաև Վարդավառին հատուկ քաղցրավենիքը՝ նազուկը, որը տավուշյան բարբառում մի քանի անվանումներ ունի՝ սալի, հասալի, փսալի, թերթերուկ, նազուկ։ Ամբողջ գյուղով մեկ առավոտյան տարածվում էր թարմ նազուկի բույրը։

Հատուկ ուտեստ էր նաև գառան արյունը, որն այսօր էլ տեղական յուրօրինակ ճաշատեսակ է։ Տոնական սեղանը հիմնականում կազմված էր տնային պայմաններում պատրաստված կերակուրներից՝ սեփական այգուց հավաքված մրգերով ու բանջարեղենով։ Հյուրընկալության նշան էր համարվում տան դարպասների ու դռների բացված լինելը։ Շատ ընտանիքներում տան ավագը տոնի առավոտյան ասել է. «Ով Վարդավառի օրը առաջինն արթնանա ու լվացվի Վարդավառի ջրով, նրա աչքերը միշտ առողջ կմնան»։

Այդ օրն ասել են՝ չպետք է ոչ ոքի նեղացնես, վիճես կամ վատ խոսք ասես։ Տոնն ուղեկցվել է ջրոցիով՝ ջրային խաղով։ Ջրոցին ասոցացվել է մաքրության, հոգսերից ազատվելու և նոր սկզբի հետ։ Ասում էին, որ ջուրը ցավերն ու դժբախտությունները կտանի իր հետ, ու մարդը մաքրված կմնա՝ ինչպես հոգով, այնպես էլ մարմնով։ Ջրում էին բոլորին՝ երեխաներից մինչև երիտասարդներ։ Սակայն խաղը սահմաններ ուներ։ Հարգանքի նշան էր չջրել տարեց մարդկանց, եկեղեցուց դուրս եկողներին կամ սև հագուստով անցնողներին։

Վարդավառին ուղեկցող խաղերն ու զբաղմունքները նույնպես յուրահատուկ էին՝ պարզ, կենդանի ու ներգրավող։ «Տփնուկի», «Յոթ քար», ծաղկահավաք՝ խաղեր, որոնք մնայուն էին սերունդների հիշողության մեջ։ Դրանք խաղեր էին, որոնք պահանջում էին շարժում, կոլեկտիվ մասնակցություն, աղմուկ ու ծիծաղ։

Ծաղկահավաքը հատկապես սիրված էր։ Փոքր երեխաներն ու աղջիկները հավաքում էին դաշտի ծաղիկները, մասնավորապես «Նարգիզ» ծաղիկը, որը հենց վարդավառյան ծաղկատեսակ էր, փնջում էին, դրանցով զարդարում թե՛ իրենց, թե՛ շրջապատը։ Տավուշցիների հուշերում դեռ պահպանվել է, թե ինչպես էին այդ օրը զարդարում նաև կենդանիներին՝ հատկապես կովերին։ Կովերի եղջյուրներին ծաղկեպսակներ էին դնում՝ հավատալով, որ այդպես նրանք չեն հիվանդանա և առատ կաթ ու միս կտան։ Ծաղիկներով է զարդարվում նաև եկեղեցու խորանը։

Ժողովրդական երգերը ուղեկցում էին տոնական օրն ու ամբողջ նախապատրաստական շրջանում։ Տոնին բնորոշ երգերն այսօր արդեն մոռացության են մատնվում, իսկ մի մասը ժամանակի ընթացքում ձևափոխվել են։ Մարդկանց հիշողության մեջ դեռ հստակ հնչում են այդ հին ու բարի մեղեդիները՝ «Վարդավառ է, վարդավառ, մեր գեղում մեծ վարդավառ», «Աղջի Լուսինե», «Իմ յարո ջան», «Լոռվա սիրուն սարերը»։ Այս երգերն արտահայտում էին մարդկանց սերը բնության, հայրենի գյուղի, սիրած անձնավորության և կյանքի հանդեպ։ Բացի երգերից, օրվա ամբողջ մթնոլորտը լցված էր օրհնանքներով։ Մարդիկ միմյանց ջուր էին ցողում՝ մաղթելով․ «Ջրի նման մաքուր լինես», «Ջուրը բախտդ կբացի», «Ջրի նման երկար կյանք ունենաս», և այլն։ Ջուրն այստեղ ուներ խորհրդանշական իմաստ՝ մաքրում էր հիվանդություններից, փորձանքներից, վատ մտքերից։

Տոնի կարևոր մաս էր կազմում նաև հումորը։ Տավուշցիների շրջանում տարածված հումորային խոսք կար․

«Տարվա կեսն աշխատում են Նոր տարի անելու համար, մյուս կեսը՝ Վարդավառ»։

Թեթև ժպիտ առաջացնող այս հումորի տակ թաքնված էր կարևոր գաղափար․ այսինքն, տոնն այնքան կարևոր է, որ արժեր ամիսներ շարունակ պատրաստվել՝ թե՛ ֆինանսապես, թե՛ հոգեպես, ինչու ոչ՝ նաև ֆիզիկապես։ Օրվա ավարտին, երբ ջրոցին ավարտվում էր, և մատաղն արդեն մատուցված էր, մարդիկ միմյանց բարի խոսքեր էին ասում՝ բերք ու բարքի առատություն, առողջություն, և ամենակարևորը՝ խաղաղ երկինք ու ներդաշնակ աշխարհ։

Հեղինակ՝ Էռնեստ Խանումյան

Դիտեք Տավուշի մարզի համայնքներում անցկացված վարդավառյան միջոցառումների մասին մեր տեսանյութերը:

«Նիկարմ» ֆուտբոլային ակումբի 25-ամյա հոբելյանի միջոցառումների շրջանակում տարվա ընթացքում անցկացվել են մի շարք միջոցառումներ՝ ներգրավվելով տարբեր սերնդի ֆուտբոլիստների։ 25 տարիների ընթացքում «Նիկարմի» կազմում հանդես են եկել տարիքային թիմեր, ովքեր հուլիսի 12-ին և 13-ին հավաքվել էին Գետահովիտի մարզադաշտում։

Գործունեության 25 տարիների ընթացքում ֆուտբոլային ակումբի թիմերը մասնակցել են տարբեր տարիքային առաջնությունների։ Տավուշի մարզի սպորտային կյանքում ֆուտբոլի մասայականնացման աշխատանքներում մեծ է «Նիկարմի» դերը։

25-ամյակի գավաթը ստանում են «Նիկարմ 02» թիմը․ ինչպես անցնող 25 տարիների ընթացքում, այս անգամ ևս հաղթում է թիմային պայքարն ու մարզական ոգին։