Հետազոտությունից իրագործում` զարգացնելու նորարարական հմտությունները. այս նպատակով «Ֆաբ Լաբ Հայաստանը» սեպտեմբերի 24-ին Դիլիջանում կազմակերպել էր «Հետազոտությունը հիմնարար է» խորագրով համաժողովը: Ֆաբ Լաբ Դիլիջանը նույն հարթակում համախմբել էր իրենց ոլորտում առաջատար մասնագետների, ովքեր Հայաստանում փոփոխությանների հեղինակներ են տարբեր բնագավառներում՝ ակադեմիական, բիզնեսի և քաղաքականության մշակման: Նրանց միացավ նաև համաժողովի գլխավոր բանախոսը դոկտոր Քլաուդիա Ուռեան՝ ԱՄՆ Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիական ինստիտուտից: 

Համաժողովի բանախոսները տարբեր ոլորտների փորձառու մասնագետներ էին: Նրանց բովանդակալից ելույթներից հետո եղավ հարցուպատասխան` բոլոր խոսնակների մասնակցությամբ, ապա ներկաները հնարավորություն ունեցան նաև այցելել ՖաբԼաբ Դիլիջանի լաբարատորիա:

Միասնականություն, հետաքրքրասիրություն, քաջություն, ստեղծարարություն ու համագործակցություն. այս արժեքների շուրջ Ֆաբ Լաբ Հայաստանը միավորում է ուսուցիչների, արվեստագետների, ճարտարագետների, գիտնականների, ուսանողների, մասնագետների, մտածողների և հետաքրքրասերների՝ դառնալով բաց համաշխարհային համայնքի մի կարևոր մասը:

Ժամանակակից թվային արտադրության տեխնոլոգիաների՝ հեշտ հասանելի լինելու շնորհիվ լաբարատորիան լայնորեն բացում է փորձերի միջոցով` գործնականորեն, սովորելու դուռը: Այն նախագծային ուսուցման բաց խաղահրապարակ է ուսանողների համար, անվերջ սովորելու և հմտանալու հնարավորություն է ընձեռնում բոլոր տարիքի մարդկանց: Ֆաբ Լաբը նաև նորարարական արտադրանքի զարգացման և ձեռներեցության հարթակ է բիզնեսի համար:



«Քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոն» համայնքային զարգացման ՀԿ-ն դեռևս 2022 թ․ տարեսկզբին «Ռեստարտ» գիտակրթական-բարեգործական հիմնադրամի հետ համատեղ իրականացրել է «Իրազեկ մանկավարժ, հաշվետու արհմիություններ» ծրագիրը։

Սեպտեմբերի 13-ին կայացավ ծրագրի շրջանակներում ստեղծված Տավուշի մարզի հանրակրթության ոլորտում գործող «Արհմիությունների ֆինանսական թափանցիկության եւ հաշվետվողականության» մոնիթորինգի արդյունքները ներկայացնող զեկույցի հանրային քննարկումը։

Մոնիթորինգի նպատակը Տավուշ իմարզում հանրակրթական ոլորտում գործող արհմիությունների ֆինանսական թափանցիկության բարձրացումն է՝ արհմիությունների գործունեության վերաբերյալ մանկավարժների իրազեկվածության ու ֆինանսական հաշվետվողականությունն ապահովող մեխանիզմների արդյունավետության գնահատման միջոցով։ Հետազոտությունն անց է կացվել Տավուշի մարզի 4 խոշորացված համայնքների 6 գյուղական և 3 քաղաքային դպրոցներում։

«Իրազեկ մանկավարժ, հաշվետու արհմիություններ» ծրագիրն իրականացվել է Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ ու Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի կողմից իրականացվող «Քաղաքացիական հասարակության շրջանում հանրային հաշվետվողականության ապահովման մեխանիզմների ամրապնդման (ՍԱՆԿՈՒՍ)» ծրագրի շրջանակներում: Զեկույցը հասանելի է նաև էլեկտրոնային տարբերակով։



Դեռևս մեկ ամիս առաջ՝ Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախմբի տարեվերջյան ամփոփիչ համերգին, ոչ ոք չէր էլ կարող պատկերացնել, որ Queen խմբի երգացանկից ընտրանու կատարումը կարող է ճակատարգրական լինել․ հենց այս կատարումն էր, որի շնորհիվ փոքրիկ տավուշեցիները հասան Մարզահամերգայինի մեծ բեմ։

Սեպտեմբերի 7-ին՝ Starmus VI փառատոնի շրջանակներում կայացած Another World համերգի ընթացքում արդեն մանկապատանեկան երգչախումբը «ցնցեց» համալիրն ու գրավեց հանդիսատեսի սրտերը։ Բեմից նրանց ներկայացրեց Queen-ի լեգենդար կիթառահար Բրայան Մեյը։

Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախումբը հիմնադրվել է դեռ 2016 թվականին՝ թեմակալ առաջնորդ Բագրատ Սրբազանի օրհնությամբ և նախաձեռնությամբ։ Երգչախմբի երգացանկը խիստ բազմազան է՝ հոգևոր և հայրենասիրական երաժշտությունից մինչև ժամնակակից էստրադա և ռոք։

Երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավարը և դիրիժորն այժմ Մարիա Գալստյանն է․ յուրաքանչյուր պարապմունքի և փորձի համար նա մայրաքաղաք Երևանից է հասնում Տավուշի թեմի առաջնորդարան, ինչպես ինքն է ասում՝ «ժամադրելու երեխաներին գեղեցիկի հետ»։

Տավուշի թեմի առաջնորդարանում «ճակատագրական» կատարումից մինչև Starmus փառատոն երգչախմբի անցած ճանապարհի և մանուկների զգացումների մասին պատմել ենք տեսանյութով՝ ստորև։

Նաև՝ ահա թե ինչ էր ասում Բրայան Մեյը երգչախմբի ելույթի մասին․

Իսկ այս տեսանյութում էլ վավերագրել ենք երգչախմբի՝ Իջևան վերադառնալուց հետո առաջին պահերը․

ProtoLab տեխնոինժեներական լաբարատորիան օգոստոսի 20-ին և 21-ին Նոյեմբերյանում կազմակերպել էր «Ապագայի նախատիպը» խորագրով միջոցառումը: Օրը տոնական էր. 1 տարի առաջ` օգոստոսի 20-ին նոյեմբերյանցի 4 երիտասարդներ պաշտոնապես հիմնադրեցին «ՊրոտոԼաբ» տեխնոինժեներական լաբարատորիան:

Միջոցառման կազմակերպման գլխավոր նպատակը ՏՏ ոլորտի հանդեպ երիտասարդության շրջանում հետաքրքրվածության բարձրացումն էր: Ոլորտում հաջողություններ գրանցած մարդիկ իրենց անցած ճանապարհով, խոչնդոտների, ձախողումների և նվաճումների մասին իրենց պատմություններով կիսվեցին և ոգևորեցին միջոցառման ավելի քան 150 մասնակցի: Մասնակիցները Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի և հանրապետության այլ մարզերից ժամանած երիտասարդներն էին:

Միջոցառման երկու օրերին կայացան բանախոսություններ և պանելային քննարկումներ` ՏՏ-ի, բիզնեսի, ստարտափների վերաբերյալ: Բանախոսությունների խոսնակները Հայաստանում ՏՏ ոլորտում փորձառու մասնագետներն էին: Երկօրյա միջոցառումն ուղեկցվեց ազգային երգուպարով:

ՊրոտոԼաբը ՏՏ ուղվածությամբ ստարտափ է․ 2020 թվականին նոյեմբերյանցի 4 գաղափարակից ընկերներ որոշեցին մարզում մնալու և Հայրենիքի զարգացմանը նպաստելու համար տեխնոինժեներական լաբարատորիա հիմնադրել: Այն պաշտոնապես բացվել է 2021 թվականին։ 1 տարի անց ստարտափը հաջողությամբ եռաչափ մոդելավորման եւ տպագրության ծառայություններ է մատուցում:

Protolab-ը հիմնելու նպատակն ի սկզբնե եղել է մարզում մնալու համար եկամուտներ ապահովելը։ Հիմնադիրները նշում են, որ նպատակը ընթացքում վերաձևափոխվեց․ ոչ թե եկամուտն էր մոտիվացիան, այլ Հայրենիքին ծառայություն մատուցելը:
Protolab-ի հիմնադրումից հետո Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի կյանքում նկատելի փոփոխություններ կան: Երիտասարդները պատմում են, որ մեծահասակները սկսել են հավատալ կրտսեր սերնդին, այլևս չեն բողոքում նրանցից, իսկ երիտասարդներն էլ սկսել են ավելի շատ աշխատել իրենց հմտությունների վրա և հաստատակամ են իրենց նպատակներն ու երազանքները իրագործելու ճանապարհին: Տղաները նաև ոգևորված են, քանի որ իրենց օրինակով շատերը սկսել են հաճախել «Արմաթ» ինժեներական լաբարատորիա:
Ստեղծարար երիտասարդները թիմի գործունեությանը համապատասխանող կարգախոս «ՊրոտոԼաբ»-ը, գրանցելով որոշ արդյունքներ, իր առջև սահմանում է նոր նշաձողեր և ապացուցում, որ սահմանամերձ Նոյեմբերյանում հնարավոր է ստեղծել տեխնոլոգիական ընկերություն:



2022-2023 ուս.տարվան ընդառաջ Տավուշի մարզում առաջին անգամ մեկնարկում է «Իրական դպրոց» նախագիծը:

Դպրոցի գործունեության սկիզբը տրվում է մարզկենտրոն Իջևանից. oգոստոսի 12-ին կայացավ բաց դաս-հանդիպում, որի ընթացքում բոլոր հետաքրքրված անձինք հնարավորություն ստացան մանրամասն ծանոթանալու Իրական դպրոցի կառուցվածքին, նպատակին, գաղափարներին և իրականացված ու իրականացվելիք նախագծերին:

Բացի դպրոցի գործունեությանը մասնակիցներին ծանոթացնելը, Իրական դպրոցը ամռան ամիսների ընթացքում Իջևանում հանդես էր եկել կրթամշակութային մի քանի նախաձեռնություններով:

«Իրական դպրոց» նախագիծը իրականացվում է ԵՄ «Համայնքի ղեկավարները՝ հանուն տնտեսական զարգացման» տարածաշրջանային դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում: Ծրագրի գլխավոր հայտատուն Իջևանի համայնքապետարանն է, որը, համագործակցելով Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության (ԱՏՁՄ) և COWO համայնքային աշխատամիջավայրի հետ, նպատակ ունի ծավալել պետություն-մասնավոր գործընկերության երկխոսություն՝ ուղղված զբոսաշրջության, բարձրարժեք գյուղատնտեսության և սննդի վերամշակման ոլորտներում նորարար ձեռներեցության զարգացման համար կայուն էկոհամակարգի ստեղծմանը։

Ծրագիրն առաջարկում է առաջադեմ կրթական հնարավորություններ՝ Իրական դպրոցի գործարկման և մասնագիտական դասընթացների մեկնարկի միջոցով՝ հիմնված նախագծային կրթության մոդելի վրա:
Իրական դպրոցի սաներն ունեն մասնագիտական վերապատրաստում ստանալու հնարավորություն` վարժանքների, աշխատանքի վրա հիմնված ուսուցման և կոշտ ու փափուկ հմտությունների զարգացման միջոցով:



ԵՊՀ ԻՄ-ում կայացավ շրջանանավարտների ամենասպասված՝ դիպլոմների հանձման հանդիսավոր արարողությունը։ Հուլիսի 16-ին տեղի ունեցավ մասնաճյուղի 2021-2022 ուս. տարվա ավարտական միջոցառումը՝ 232 շրջանավարտներ ստացան իրենց դիպլոմները։

Միջոցառմանն ելույթներով հանդես եկան ԵՊՀ ռեկտորը և Իջևանի մասնաճյուղի տնօրենի ժ/պ-ը` իրենց խոսքում կարևորելով մասնաճյուղի դերն ինչպես Տավուշում, այնպես էլ մայր բուհի կառուցվածքում։

ԵՊՀ ռեկտորը և մասնաճյուղի տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատարը հանձնեցին գերազանց առաջադիմությամբ շրջանավարտների կարմիր դիպլոմները, ապա ֆակուլտետների դեկանները, ըստ մասնագիտությունների, առկա և հեռակա ուսուցման շրջանավարտների դիպլոմները:

ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղը այս տարի ավարտում է 232 համալսարանական, առկա ուսուցման 79, հեռակա ուսուցման 153 շրջանավարտ։

Հանդիսավոր միջոցառումն ուղեկցվեց Կիրառական արվեստի ֆակուլտետի շրջանավարտների աշխատանքների ցուցահանդեսով, փոխադարձ շնորհավորանքներով և տոնական երաժշտությամբ։



Հուլիսի 30-ը ընկերության միջազգային օրն էր:

Իսկական ընկերությունը կառուցվում է մտքերի փոխանակումով և օգնում ավելի արագ հասնել երազանքներին: Այս բանաձեւով էլ մեր տեսանյութի հերոսները հասել են հաջողությունների:

«Պրոտոլաբ» տեխնոլոգիական ընկերության, Նոյեմբերյանի թիվ 1 դպրոցի ջերմոցի, «Նիկա» ինտելեկտուալ ակումբի, դրանց պատմության եւ առօրյա եռուզեռի մասին պատմում է Նոյեմբերյանից մեր թղթակից Հրանուշ Անայանը։



Հուլիսի 15-ին Իջևանի Շատրվանների հրապարակում Երևանի «Իրական դպրոց»-ից ժամանած ուսանողները «Իջևանում տնտեսական զարգացման և նորարարության խթանում՝ պետություն-մասնավոր համագործակացության և համայնքային էկոհամակարգերի ստեղծման միջոցով» նախագծի շրջանակում անցկացրին առաջին բուժօգնության և մարտավարության վարժանքներ։ Ծրագիրն իրականացվում է ԵՄ «Համայնքի ղեկավարները՝ հանուն տնտեսական զարգացման» տարածաշրջանային դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում:

«Իրական դպրոց»-ի դասընթացավար Վահե Խաչատրյանը պատմում է․ «Եվրոմիության դրամաշնորհի շրջանակներում Իջևանում իրականացվում է«ԻննոԻջևան» նախագիծը՝ ստեղծվում է նորարական կենտրոն, որի ներսում գործելու է նաև «Իրական դպրոց» կիթական հաստատությունը։ Անցկացնում ենք բազմաթիվ միջոցառումներ, այսօր իրականացնում ենք առաջին բուժօգնության և մարտավարության դասընթացներ, որոնք «Իրական դպրոց»-ի դասապրոցեսների մասն են»։

«ԻննոԻջևան» նախագծի գլխավոր նպատակը Իջևանում և շրջակա համայնքներում տնտեսական զբաղվածության աճը և ներքին ու արտաքին արտագաղթի կրճատումն է: Ծրագրի գլխավոր հայտատուն Իջևանի համայնքապետարանն է, որը, համագործակցելով Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության և COWO համայնքային աշխատամիջավայրի հետ նպատակ ունի ստեղծել հարթակ պետություն-մասնավոր գործընկերության և բաց երկխոսության համար՝ ուղղված Իջևանում բարենպաստ բիզնես միջավայրի ստեղծմանը:

Նախագիծը նպատակ ունի նաև խթանել նորարարական ձեռներեցությունը, ստեղծել բարենպաստ պայմաններ ձեռներեցության զարգացման և Իջևան քաղաքում ու շրջակայքում բարձրացնել զբոսաշրջության, բարձրարժեք գյուղատնտեսության և սննդի վերամշակման ոլորտներում գործող տեղական ՓՄՁ-ների մրցունակությունը:

Հիշեցնենք, որ «Իրական դպրոց» կրթամշակութային հիմնադրամը գալիք ուսումնական տարվա սկզբին իր գործունեությունը կսկսի նաև Իջևան քաղաքում, այն առաջարկում է մասնագիտական վերապատրաստման հնարավորություններ՝ վարժանքների, աշխատանքի վրա հիմնված ուսուցման և կոշտ ու փափուկ հմտությունների զարգացման միջոցով:

««Իրական դպրոց»-ն արդեն 2022 թ․ սեպտեմբերից Իջևանում մասնաճյուղ է բացելու, ընդունվելու համար երեխան պետք է 9-րդ դասարանն ավարտած լինի։ Իջևանի մասնաճյուղում ունենալու ենք 4 աշխատանոց՝ ԱԹՍ-ի, ճարտարագիտության, ռոբոտաշինության, համակարգչային և կենսաքիմիայի։ «Իրական դպրոց»-ը բաղկացուցիչ մասեր ունի, որոնցից մեկը ազգային պարն է, և որի միջոցառումը մեկ շաբաթ առաջ արեցինք Իջևանի կենտրոնում։ Հիմա անում ենք առաջին բուժօգնության և ռազմավարության բաց դաս։ Հաջորդը կլինի «Իրական դպրոց»-ի աշակերտների և ուսանողների աշխատանքների ցուցադրությունը»․ նշում է «Իրական դպրոց»-ի Իջևանի մասնաճյուղի աշխատակից Էլինա Ռոմանովան։



Վերանորոգված, բարեկարգ ու լուսավոր մանկապարտեզը պատրաստ է ընդունել սարիգյուղցի փոքրիկներին. հուլիսի 27-ին Սարիգյուղում բացվեցին արդեն նորոգված մանկապարտեզի դռները։

Հայ բարեգործական ընդհանուր միության օգնությամբ ֆրանսիահայ ու ֆրանսիացի կամավորները մանկապարտեզի՝ դեռևս 1980-ականներից չվերանորգված մասնաշենքը վերանորոգել են, մասնավորապես՝ փոխվել է շենքի տանիքն ամբողջությամբ, կատարվել են կահավորման ու ներքին հարդարման աշխատանքներ։

ՀԲԸՄ կամավորները երրորդ անգամ են Սարիգյուղում․ մինչև մանկապարտեզի նորոգման աշխատանքները նախկինում աջակցել են դպրոցի դասասենյակների նորոգմանը։

«2017 և 2019 թվականներին եկել էինք գյուղ, վերանորոգել Սարիգյուղի միջնակարգ դպրոցը։ Մենք շատ ենք սիրում Տավուշի մարզը․ բնակիչներն այստեղ շատ բարեհամբույր են։ Երբ առաջին անգամ եկանք Սարիգյուղ, սիրահարվեցինք այս գյուղին և բնակիչներին։ Մեզ համար շատ կարևոր է նրանց համար շարունակական և երկարաժամկետ կապեր ստեղծելը», – ասում է «Հայաստան՝ կյանքի երկիր» ծրագրի տնօրեն, ՀԲԸՄ կամավոր Սիմոն Օվղեն։

Սարիգյուղի մանկապարտեզում գործում է երկու խումբ։ Գյուղում վստահ են՝ վերանորոգումից հետո խմբերը կշատանան․ արդեն դիմումներ կան նաև հարևան գյուղերից։

Կատարված աշխատանքների համար Իջևանի համայնքապետի կողմից կամավորներին շնորհակալագրեր ու հուշանվերներ են հանձնվել։



ՀՀ կրթության, գիտության, սպորտի և մշակույթի նախարարությունը, Եվրոպական միության (ԵՄ) և Համաշխարհային բանկի (ՀԲ) ֆինանսավորմամբ, Տավուշի մարզում կազմակերպեց հանրակրթության նոր չափորոշչի առաջին փուլի փորձարկման արդյունքների ամփոփումը:

Միջոցառմանը մասնակցեցին Տավուշի մարզի 82 հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների տնօրեններն ու փոխտնօրենները, ԲՏՃՄ և հումանիտար առարկաներ դասավանդող ուսուցիչները։