Ավանդական Վարդավառ․ «Ջանգյուլում» փառատոնը՝ Նոյեմբերյանի սարերում

Մշակութային արժեքներ, ազգային երգ ու պար, ուրախ խաղեր և ժամանց Նոյեմբերյանի սարերում. հուլիսի 23-ին մեկնարկեց արդեն ավանդական դարձած «Ջանգյուլում» փառատոնը:

Նոյեմբերյանցիների ամենասիրելի ավանդույթներից մեկին մասնակցելու հնարավորությունն այս տարի հենց Վարդավառի օրերին էր՝ հուլիսի 23-24-ին։

«Ջանգյուլում» փառատոնի նպատակն է վերականգնել ու պահպանել տարածաշրջանի ավանդույթները և իրագործել Վարդավառին բնորոշ սիրված ու սպասված տոնակատարությունները՝ դրանց ողջ մանրամասնությամբ, հմայքով ու մշակութային արժեքով։

«Ջանգյուլումը ծիսական՝ վիճակ-գուշակություն խաղ է, որի արմատները հին հայկական ժամանակներից են գալիս։ Ավանդույթը մեր տարածաշրջանում պահպանվել է՝ Վարդավառի, մեր ասած՝ Վարդևորի օրերին նշելու տեսքով։ Դա իմ մանկության օրերում տարվա ամենասիրելի ու սպասված պահն էր՝ երբ պիտի սարվորները հավաքվեին, գյուղից մեր մեծերը գային, ու մենք բոլորս խաղային Գյուլում՝ տեսնելու, թե այդ տարի մեզ համար ինչ է գուշակվելու»,- ասում է փառատոնի կազմակերպիչ «Բերդավան» հիմնադրամից Տիգրանուհի Զուրաբյանը։

«Բերդավան» հիմնադրամն արդեն երկրորդ տարին է՝ իրականացնում է իր առջև դրված նպատակներից մեկը՝ ակտիվացնել ու զարգացնել Նոյեմբերյան համայնքի կյանքն ու առօրյան, նպաստել համայնքի բարեկարգմանն ու տարածել մշակութային արժեքները։

Փառատոնի առաջին օրը հյուրերին սպասվում էր համերգային ծրագիր՝ ազգային երգ ու պարով, որից հետո տրվեց «Ջանգյուլում» խաղի մեկնարկը։ Օրը հագեցած էր նաև մշակութային ու ժամանցային ծրագրերով․ մասնակիցները քայլարշավ կատարեցին դեպի Մշկավանք։ Հյուրերը հնարավորություն ստացան մասնակցելու պարուսուցման, ձիավարության և այլ վարպետաց դասերի։

Փառատոնի երկրորդ օրն սկսվեց «Ջանգյուլում» խաղի շարունակությամբ, տոնական ուտելիքների պատրաստմամբ, և իհարկե, ավանդական ջրոցիով։



Գանձաքար համայնքում Վարդավառը տոնեցին ազգային ավանդույթներով ու ժողովրդական տոնախմբությամբ

Ազգային երգ, պար, տոնակատարություններ․ հուլիսի 24-ին Գանձաքար համայնքում ժողովրդական մեծ հանդիսություններով նշվեց Վարդավառը։

Վարդավառը կամ Քրիստոսի Պայծառակերպությունը Հայ առաքելական եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից է։ Նշվում է Զատիկից 14 շաբաթ կամ 98 օր հետո՝ կիրակի օրը՝ հունիսի 28-ից օգոստոսի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում։

Տոնակատարությունն իրականացվեց «Կէան» կրթամշակութային կենտրոնի և Գանձաքարի մշակույթի տան համատեղ նախաձեռնությամբ՝ «Նավակատիք» ծրագրի շրջանակում։ Ծրագրի նպատակը տոները կենդանացնելն ու կենցաղ բերելն է։

Միջոցառումն ուղեկցվեց ազգային երգ ու պարով, որին զուգորդվեցին տոնին բնորոշ արարողություններն ու խաղերը։





«Կենաց կավ»-ից մինչև համայնքային պարի համույթ․ սահմանապահ Բերդավանն ապրում է արվեստով ու մշակույթով

Գործող խմբակների, դրանց պատմության և մշակութային առօրյա եռուզեռի մասին պատմում է Բերդավանից մեր թղթակից Վիկտորիա Թորոսյանը։





ԿողբxՎարդավառը՝ միջոցառումների հրավառություն սահմանապահ համայնքում

Հուլիսի 16-17-ին «Կողբ» հիմնադրամի կազմակերպած «ԿողբxՎարդավառ»-ը մի յուրօրինակ տոնակատարություն էր՝ պատմական անդրադարձով, երաժշտական գեղեցիկ կատարումներով, գունային հրավառությամբ և, իհարկե, սիրված ջրոցիով։

Հատկապես անմոռանալի օրեր էին Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի երիտասարդների համար, ովքեր լիաթոք վայելեցին այս գեղեցիկ փառատոնը:
Ներկայացնում ենք «ԿողբxՎարդավառ»-ը` Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի մեր թղթակից Հրանուշ Անանյանի աչքերով։





Տավուշեցի արձակագիր Գայանե Փայտյանի «Ասպրամ» վեպը՝ արդեն ընթերցողի սեղանին

Մայիսի 30-ին Տավուշի թեմի առաջնորդարանում կայացավ ծննդով այգեպարցի արձակագիր Գայանե Փայտյանի «Ասպրամ» գրքի շնորհանդեսը։

Շնորհանդեսի միջոցառմանը ներկա էին Տավուշի թեմի առաջնորդը, ժամանակակից բանաստեղծներ, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչներ, մտավորականներ, հասարակական գործիչներ։

Միջոցառման ընթացքում ՀՀ վաստակավոր արտիստ Սիլվա Յուզբաշյանի ընթերցմամբ հնչեցին հատվածներ վեպից։ Շնորհավորանքի խոսքեր հղեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը։

«Ասպրամ» վեպը Տավուշում ապրող կնոջ պատմություն է․ սա է այն գլխավոր պատճառը, որ որպես շնորհանդեսի կայացման վայր ընտրվել է Տավուշը։ Հեղինակի խոսքով՝ վեպի ոգեշնչման աղբյուրն իր հայրենի Տավուշում գտնվող Ցլիկ Ամրամի բերդն է, Ասպրամի կերպարն ու նրա ունեցած ապրումները։ Ասպրամը` հայոց պատմության՝ 10-րդ դարից հայտնի կերպարը, կնոջ ներքին դրամատիկ շղթաների անցումների մի ամբողջ համակարգ է ենթադրում։

2006թ․ -ից բնակություն հաստատելով Ռուսաստանում, ապրելով միայնության զգացումով՝ Գայանեն իրեն նույնացրել է հենց Ասպրամի հետ։ «Ասպրամ» վեպը տպագրվել է «Արմավ» հրատարակչությունում։



Հունիսի 1-ին Իջևանի մշակույթի տան բեմում էր «Հույսի կամուրջ» ՀԿ մանկապատանեկան թատերախումբը

Հունիսի 1-ին` երեխաների իրավունքների պաշտապանության միջազգային օրվա առթիվ Իջևան խոշորացված համայնքի մեծերին ու փոքրերին շնորհավորելու էր եկել «Հույսի կամուրջ» ՀԿ մանկապատանեկան թատերախումբը: Իջևանի մշակույթի տանը ներկայացվեց Դ. Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար» պատմվածքը:

Թատերական ներկայացման հանդիսատեսը «Հույսի կամուրջ» ՀԿ Իջևանի երեխայի զարգացման և սոցիալական ներառման կենտրոնի երեխաներն ու նրանց ծնողներն էին, հանրակրթական դպրոցների աշակերտներ, ուսուցիչներ, համայնքի բնակիչներ:

Ներկայացման ավարտին Հույսի կամուրջի աշխատակիցներն ու կամավորները միացան համաքաղաքային միջոցառմանն ու դրսում երեխաներին գունազարդեցին՝ պահպանելով տոնական տրամադրությունը։

Թատերախմբի ղեկավար Հասմիկ Խաչերյանը նշում է․ «Բեմում ելույթ են ունենում հաշմանդամություն ունեցող և չունեցող երեխաները միասին։ Սա առաջնահերթ բեմ բարձրացող երեխաների համար է մեծ օգուտ, իսկ հանդիսատեսի համար՝ ևս մեկ անգամ ապացույց, որ հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ կարող են ամեն ինչ, ուղղակի պետք է իրենց համար հավասար պայմաններ ստեղծել»։



Հաղարծին գյուղում տեղի է ունեցել «Մարզային մշակույթ» բեմարվեստի փառատոնը

Երգ, պար, ասմունք. Մայիսի 28-ին «Մինորա» մշակութային կենտրոնի նախաձեռնությամբ Հաղարծին գյուղում տեղի ունեցավ «Մարզային մշակույթ» բեմարվեստի փառատոնը։

Փառատոնի նպատակն է հասանելի դարձնել ստեղծագործող խմբերի համար ելույթների հնարավորությունները, ներկայանալ տարբեր բեմահարթակներին և այդպիսով նպաստել մշակութային կյանքի զարգացմանը։ Ըստ կազմակերպիչների՝ փառատոնն այցելելու է նույնիսկ ամենահեռավոր մարզեր։

«Մարզային մշակույթ» փառատոնը ներառում է երգ, պար, ասմունք, թատերական արվեստ, նկարչություն բաժինները։ «Մինորա»-ի փառատոններին մասնակցում են ՀՀ գրեթե բոլոր շրջաններից, այդ թվում նաև՝ սահմանամերձ գյուղերից։



Ոգեղեն սահմանապահը՝ Խորանաշատի վանքը 800 տարեկան է (տեսանյութ, ֆոտոշարք)

Եպիսկոպոսական սբ․ Պատարագ վանքի ուխտի օրը՝ մայիսի 28-ին, աշխարհի չորս ծագերի օրհնություն իր տուն վերադարձած Խորանաշատի՝ Տավշո Ավետարանով, «Խորանաշատ 800» եռալեզու պատկերագրքի շնորհանդես և գիտաժողով, հոգևոր և ժողովրդական երգ-երաժշտություն․ մայիսի 28-30-ին Խորանաշատի վարդապետարանի 800-ամյակին նվիրված միջոցառումների մասին պատմում է Տավուշ Մեդիան։

Ոգեղեն սահմանապահը՝ Խորանաշատի վարդապետարանը 800 տարեկան է: Մայիսի 11-ին Երևանից մեկնարկել էր վանքի հանրահռչակման միջոցառումների շարքը։ Մայիսի 28-ին մեծաթիվ ուխտավորներ զինվորականների ուղեկցությամբ այցելեցին Խորանաշատ վանական համալիր. ադրբեջանական դիրքերից մի քանի տասնյակ մետր հեռավորության վրա կրկին մատուցվեց սբ. Պատարագ` Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպիսպոկոս Գալստանյանի ձեռամբ։

Պատարագին հաջորդել է Անդաստանի արարողությունը՝ աշխարհի չորս կողմերի օրհնության կարգը: Այն Չինարիի համայնքապետարանի հարակից տարածքում կատարվել է սուրբ խաչով և Խորանաշատի Ավետարանով, որը հարյուրամյակների բաժանումից հետո վերադարձավ իր տուն:

Միջոցառման ընթացքում ելույթներով հանդես եկան Բերդ համայնքի ազգագրական-ժողովրդական համույթները: Միջոցառումների առաջին օրը ամփոփվեց հոգևոր երաժշտությամբ․ մասնակիցները հնարավորություն ունեցան ունկնդրելու Երևանի Պետական Կամերային երգչախմբի կատարումները:

Միջոցառման երկրորդ օրը Չինարի բնակավայրում կայացավ բացառիկ իրադարձություն` «Խորանաշատ 800» եռալեզու պատկերագրքի շնորհանդես և գիտաժողով, որի նպատակը գիտական և հոգևոր շրջանակներում հայտնի ճշմարտությունները՝ Խորանաշատի վանքի ժառանգությունը, Վանական վարդապետի վարքը, Խորանաշատի վանքի ճարտարապետությունը հանրայնացնելն էր: Գիտաժողովին ողջույնի խոսքով հանդես են եկել Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Վահրամ Դումանյանը, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը, Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյանը, Խորանաշատի հիմնադրման 800-ամյակին նվիրված միջոցառումների նախաձեռնող խմբի համակարգող Գևորգ Սաղոյանը:

Տոնական երկրորդ օրը եզրափակվեց «Ակունք» ազգարական երգի-պարի համույթի ելույթով: Միջոցառումներն ավարտվեցին «Զուլալի» ֆիլմի ցուցադրությամբ եւ ստեղծագործական խմբի հետ հանդիպմամբ: Միջոցառումներն իրականացվել են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ:

ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանի խոսքով՝ «ինչպես ամեն առավոտյան Երևանում մենք աչքներս բացում ենք և տեսնում Արարատ լեռը, որը գերության մեջ է, այնպես էլ Հայաստանի հյուսիսարևելյան այս հրաշք կտորում՝ Տավուշ աշխարհում Խորանաշատն է անմիջապես սահմանի գլխին, բարեբախտաբար՝ սահմանից այս կողմ, և մայսի 28-ին՝ հայոց պետականության վերականգնման օրը շատ խորհրդավոր է, որ մենք հավաքվել ենք Խորանաշատի 800-ամյակը տոնելու»։

#bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails { width: 1254px; justify-content: center; margin:0 auto !important; background-color: rgba(255, 255, 255, 0.00); padding-left: 4px; padding-top: 4px; max-width: 100%; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item { justify-content: flex-start; max-width: 250px; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item a { margin-right: 4px; margin-bottom: 4px; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item0 { padding: 0px; background-color:rgba(0,0,0, 0.30); border: 0px none #CCCCCC; opacity: 1.00; border-radius: 0; box-shadow: ; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item1 img { max-height: none; max-width: none; padding: 0 !important; } @media only screen and (min-width: 480px) { #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item1 img { -webkit-transition: all .3s; transition: all .3s; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item1 img:hover { -ms-transform: scale(1.08); -webkit-transform: scale(1.08); transform: scale(1.08); } .bwg-standard-thumbnails .bwg-zoom-effect .bwg-zoom-effect-overlay { background-color:rgba(0,0,0, 0.3); } .bwg-standard-thumbnails .bwg-zoom-effect:hover img { -ms-transform: scale(1.08); -webkit-transform: scale(1.08); transform: scale(1.08); } } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-item1 { padding-top: 56%; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-title1 { position: absolute; top: 0; z-index: 100; width: 100%; height: 100%; display: flex; justify-content: center; align-content: center; flex-direction: column; opacity: 0; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-title2, #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-ecommerce2 { color: #FFFFFF; font-size: 16px; font-weight: bold; padding: 2px; text-shadow: ; max-height: 100%; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-thumb-description span { color: #323A45; font-size: 12px; max-height: 100%; word-wrap: break-word; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-play-icon2 { font-size: 32px; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .bwg-container-0.bwg-standard-thumbnails .bwg-ecommerce2 { font-size: 19.2px; color: #323A45; }

/*pagination styles*/ #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 { text-align: center; font-size: 12px; font-weight: bold; color: #666666; margin: 6px 0 4px; display: block; } @media only screen and (max-width : 320px) { #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .displaying-num_0 { display: none; } } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .displaying-num_0 { font-size: 12px; font-weight: bold; color: #666666; margin-right: 10px; vertical-align: middle; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .paging-input_0 { font-size: 12px; font-weight: bold; color: #666666; vertical-align: middle; } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 a.disabled, #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 a.disabled:hover, #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 a.disabled:focus, #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 input.bwg_current_page { cursor: default; color: rgba(102, 102, 102, 0.5); } #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 a, #bwg_container1_0 #bwg_container2_0 .tablenav-pages_0 input.bwg_current_page { cursor: pointer; text-align: center; font-size: 12px; font-weight: bold; color: #666666; text-decoration: none; padding: 3px 6px; margin: 0; border-radius: 0; border-style: solid; border-width: 1px; border-color: #E3E3E3; background-color: rgba(255, 255, 255, 1.00); box-shadow: 0; transition: all 0.3s ease 0s;-webkit-transition: all 0.3s ease 0s; }
« ‹ of 2 › »
if( jQuery('.bwg_nav_cont_0').length > 1 ) { jQuery('.bwg_nav_cont_0').first().remove() } function spider_page_0(cur, x, y, load_more) { if (typeof load_more == "undefined") { var load_more = false; } if (jQuery(cur).hasClass('disabled')) { return false; } var items_county_0 = 2; switch (y) { case 1: if (x >= items_county_0) { document.getElementById('page_number_0').value = items_county_0; } else { document.getElementById('page_number_0').value = x + 1; } break; case 2: document.getElementById('page_number_0').value = items_county_0; break; case -1: if (x == 1) { document.getElementById('page_number_0').value = 1; } else { document.getElementById('page_number_0').value = x - 1; } break; case -2: document.getElementById('page_number_0').value = 1; break; case 0: document.getElementById('page_number_0').value = x; break; default: document.getElementById('page_number_0').value = 1; } bwg_ajax('gal_front_form_0', '0', 'bwg_thumbnails_0', '0', '', 'gallery', 0, '', '', load_more, '', 1); } jQuery('.first-page disabled').on('click', function () { spider_page_0(this, 1, -2, 'numeric'); return false; }); jQuery('.prev-page disabled').on('click', function () { spider_page_0(this, 1, -1, 'numeric'); return false; }); jQuery('.next-page-0').on('click', function () { spider_page_0(this, 1, 1, 'numeric'); return false; }); jQuery('.last-page-0').on('click', function () { spider_page_0(this, 1, 2, 'numeric'); return false; }); /* Change page on input enter. */ function bwg_change_page_0( e, that ) { if ( e.key == 'Enter' ) { var to_page = parseInt(jQuery(that).val()); var pages_count = jQuery(that).parents(".pagination-links").data("pages-count"); var current_url_param = jQuery(that).attr('data-url-info'); if (to_page > pages_count) { to_page = 1; } spider_page_0(this, to_page, 0, 'numeric'); return false; } return true; } jQuery('.bwg_load_btn_0').on('click', function () { spider_page_0(this, 1, 1, true); return false; });
#bwg_container1_0 #bwg_container2_0 #spider_popup_overlay_0 { background-color: #EEEEEE; opacity: 0.60; }
if (document.readyState === 'complete') { if( typeof bwg_main_ready == 'function' ) { if ( jQuery("#bwg_container1_0").height() ) { bwg_main_ready(jQuery("#bwg_container1_0")); } } } else { document.addEventListener('DOMContentLoaded', function() { if( typeof bwg_main_ready == 'function' ) { if ( jQuery("#bwg_container1_0").height() ) { bwg_main_ready(jQuery("#bwg_container1_0")); } } }); }

Լուսանկարները՝ Տավուշի թեմի  և Բերդի համայնքապետարանի ։

Խորանաշատը գտնվում է Չինարի գյուղից հյուսիս-արեւելք՝ հայ-ադրբեջանական սահմանի ուղիղ հարևանությամբ։ Վանքը հիմնել է Վանական Վարդապետը՝ Վահրամյան իշխանների աջակցությամբ․ շինարարությունն ավարտվել է 1222 թվականին։ 

Խորանաշատը միջնադարյան Հայաստանի ամենախոշոր կրթական, գիտամշակութային ու աստվածաբանական կենտրոններից մեկն էր:  Խորանաշատի վարդապետարանը եղել է պատմագրական թեքում ունեցող դպրոց, որտեղ ուսանել են 7-8 տարի։ Դասավանդել են պատմություն, աստվածաբանություն, իմաստասիրություն, մատենագիտություն, երաժշտագիտություն, քերականագիտություն, աստղաբաշխություն, տոմարագիտություն, բնագիտություն, բուսագիտություն, նաեւ ընդօրինակել ձեռագրեր։ 

Այստեղ ուսանել են հանրաճանաչ փիլիսոփա Վարդան Արեւելցին, պատմաբան Գրիգոր Ակներցին, կաթողիկոս Գրիգոր Ախթամարցին: 

Խորանաշատը եղել է նաեւ գրչության կենտրոն: Խորանաշատում գրված անգին ձեռագրերից շատերը պահվում են Մատենադարանում, այդ թվում «Մատյան ողբերգության», «Նարեկ», «Մաշտոց» ձեռագրերը: Վանքում է ստեղծվել է նաև Ավետարանի հայտնի ձեռագիրը։



Ոգեղեն սահմանապահ․ Խորանաշատ վանական համալիրի 800-ամյակին նվիրված միջոցառումներ կիրականացվեն

Այս տարի Տավուշը տոնում է միջնադարյան Հայաստանի կրթական կենտրոններից մեկի՝ Խորանաշատի վանքի 800-ամյակը։ Ճիշտ 8 դար է, ինչ Խորանաշատը ամուր կանգնած է սահմանին և այսօր էլ թշնամու չդադարող կրակի տակ շարունակում է կանգուն մնալ՝ վկայելով մեր փառավոր պատմության, մշակույթի ու գիտության մասին:



Խորանաշատը գտնվում է Չինարի գյուղից հյուսիս-արեւելք՝ հայ-ադրբեջանական սահմանի ուղիղ հարևանությամբ։ Վանքը հիմնել է Վանական Վարդապետը՝ Վահրամյան իշխանների աջակցությամբ․ շինարարությունն ավարտվել է 1222 թվականին։

Խորանաշատը միջնադարյան Հայաստանի ամենախոշոր կրթական, գիտամշակութային ու աստվածաբանական կենտրոններից մեկն էր: Խորանաշատի վարդապետարանը եղել է պատմագրական թեքում ունեցող դպրոց, որտեղ ուսանել են 7-8 տարի։ Դասավանդել են պատմություն, աստվածաբանություն, իմաստասիրություն, մատենագիտություն, երաժշտագիտություն, քերականագիտություն, աստղաբաշխություն, տոմարագիտություն, բնագիտություն, բուսագիտություն, նաեւ ընդօրինակել ձեռագրեր։

Այստեղ ուսանել են հանրաճանաչ փիլիսոփա Վարդան Արեւելցին, պատմաբան Գրիգոր Ակներցին, կաթողիկոս Գրիգոր Ախթամարցին:

Խորանաշատը եղել է նաեւ գրչության կենտրոն: Խորանաշատում գրված անգին ձեռագրերից շատերը պահվում են Մատենադարանում, այդ թվում «Մատյան ողբերգության», «Նարեկ», «Մաշտոց» ձեռագրերը: Վանքում է ստեղծվել է նաև Ավետարանի հայտնի ձեռագիրը։

Վանական համալիրի 800-ամյակը նշանավորելու նպատակով մինչև մայիսի 29-ը Երևանում և Տավուշի մարզի Չինարի համայնքում ընթացքի մեջ են և իրականացվելու են մի շարք միջոցառումներ։

Մեկնարկը տրվել է Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանում՝ «Խորանաշատի ձեռագրական գանձերը» ցուցադրության բացմամբ, որը կգործի մինչև մայիսի 24-ը։ Ցուցադրությանը ներկայացված են Մատենադարանում պահվող Խորանաշատում ստեղծված շուրջ մեկ տասնյակ բացառիկ ձեռագրեր՝ 13-րդ դարից սկսած, այդ թվում և 1224 թվականի հանրահայտ Խորանաշատի Ավետարանը։

Միջոցառումները կշարունակվեն մայիսի 28-ին և 29-ին։ Մատենադարանից դուրս կբերվի 1224 թվականի «Խորանաշատի Ավետարանը», և այն մի գիշեր կանցկացնի Տավուշում՝ վերադառնալով տուն՝ այն կենտրոնը, որտեղ ստեղծվել է։ Մայիսի 28-ին՝ ժ․ 11։00-ին, Խորանաշատի վանքում կմատուցվի եպիկոպոսական Սուրբ Պատարագ։

Պատարագից հետո համայնքապետարանին հարակից տարածքում Սուրբ Խաչով և 1224 թվականին գրված «Խորանաշատի Ավետարան»-ով կկատարվի Անդաստանի արարողություն: Երեկոյան՝ 19:00-ին, Չինարի գյուղի մշակույթի տանը տեղի կունենա Հայաստանի պետական Կամերային երգչախմբի (գեղ. ղեկավար և գլխավոր խմբավար՝ Ռոբերտ Մլքեյան) համերգը:

Միջոցառումները կշարունակվեն նաև հաջորդ օրը՝ մայիսի 29-ին: 11:00-ին կրկին մշակույթի տանը տեղի կունենա «Խորանաշատ 800» գիրք-ալբոմի շնորհանդեսը, որին կհաջորդի գիտաժողով՝ նվիրված գիտական, հոգևոր կենտրոնի 800-ամյակին։ Երեկոն կրկին կամփոփվի համերգային ծրագրով. 19:00-ին ելույթ կունենա «Ակունք» ազգագրական երգի-պարի համույթը:

«Ժամանակին Խորանաշատը գտնվում էր Հայաստանի սրտում, պատմության հոլովույթում այն դարձել է սահմանապահ վանք` ուղղակիորեն գտնվելով թշնամու դիրքերից մոտ 100 մ հեռավորության վրա։ Վանքից մոտ 150 մ վեր գտնվում է Վանական վարդապետի շիրիմը, որն է՛լ ավելի մոտ է սահմանագծին։

Մեզ համար շատ կարևոր է հենց մայիս 28-ը, որովհետև այդ օրը մենք այլ տեղ չենք կարող լինել, քան մեր պետության սահմանագլխին գտնվող վանքում, որը ոչ միայն հոգևոր արժեք է, ոչ միայն կրթական ու մշակութային բովանդակության կրող է, այլ նաև իր ֆիզիկական ներկայությամբ վկայում է մեր պետականության սահմանի մասին։ Այս պատճառով մայիս 28-ը հռչակեցինք Խորանաշատի վանքի ուխտի օր», – նշել է Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Սրբազանը 800-ամյակի միջոցառումներին նվիրված մալո ասուլիսին։

Միջոցառումները կազմակերպվում են ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության աջակցությամբ՝ «Խորանաշատ 800-ամյակի» նախաձեռնող խմբի ջանքերով և Հայ առաքելական եկեղեցու Տավուշի թեմի, Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի, մի շարք այլ անհատների ու կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ



Նոյեմբերյանում իր դռները բացեց «Պապոնց տուն» սոցիալ-կրթական կենտրոնի նոր շենքը

2015 թ.-ից Նոյեմբերյանում գործում է «Պապոնց տուն» սոցիալ-կրթական կենտրոնը: Մայիսի 5-ին տեղի ունեցավ կենտրոնի նոր շենքի բացման արարողությունը: Նոյեմբերյանցիները «Պապոնց տուն» են անվանում նաև իրենց սիրելի սոցիալ-կրթական կենտրոնը, որովհետև սիրում են հարազատ պապիկ-տատիկի տան նման։

Նոր կառույցի շինարարությունը սկսվել էր 2019 թվականին. մինչ այդ կենտրոնի գործունեությունն ընթանում էր խարխլված շենքում:

«Պապոնց տուն»-ը կնպաստի Նոյեմբերյանի և հարակից գյուղերի 200 երեխաների կրթական, մշակութային և հոգևոր արժեքների ստացմանն ու ամրապնդմանը:

Կենտրոնը կծառայի նաև տարածաշրջանի՝ հատկապես սոցիալական խնդիրներ ունեցող ընտանիքներին: Կենտրոնում գործում են կավագործության, նկարչության, կարպետագործության, շախմատի, օտար լեզուների, ազգային ու եկեղեցական երգի խմբակներ: Վերջերս հիմնվել է նաև «ՏաՈւժ» դպրոցը: Կան դասընթացներ նաև ծնողների համար: