Սեպտեմբերի 28-ն է՝ Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը. տոն, որ Նոր Վարագավանք է հրավիրումհարյուրավոր ուխտավորների՝ հինավուրց պատերիստվերում նորովի վերապրելու հավատքի ու մերազգային հիշողության միասնությունը։ Վարագա Սուրբ Խաչը տոն է հոգևոր զորության մասին, որհիշեցնում է այն ճանապարհը, որով մեր ժողովուրդըպահեց իր հավատի արմատները։ Ավանդույթ դարձած խաչերթով հավատավորները՝ Տավուշի մարզի համայնքներից, Հայաստանի տարբեր մարզերից ու մայրաքաղաքից, նաև արտերկրից, բարձրանում են Նոր Վարագավանք։
Տերունական Խաչափայտի մասունքը, որն ամեն տարի ՄայրԱթոռ Սուրբ Էջմիածնից բերվում է այստեղ, վերադառնում ու գտնվում է իր երբեմնի պատմական տանը:

Սուրբ Պատարագից հետո խաչափայտով օրհնվումեն Տավուշի չորս կողմերը․ օրհնությունը տարածվում է մեր սար ու ձորի, այգիների ու դաշտերի, գյուղերիու շեների վրա միասնական աղոթքով՝ հանուն հարատևության ու խաղաղության։

Տոնական օրն այստեղ վերածվում է նաև մշակութային փառատոնի․ «Տավուշ» հայրենակցական միության նախաձեռնությամբ վանական համալիրին հարող տարածքում հնչում են ազգային երգն ու երաժշտությունը, հանդես են գալիս«Հորովել» համույթը և Բերդի մշակութային խմբերը։

Նոր Վարագավանքը՝ կառուցված 13-րդ դարում Կյուրիկյան իշխանների օրոք, Տավուշի հոգևոր ուպատմական խորհրդանիշներից մեկն է։ Վանքը գտնվելով բարձրադիր հատվածում, իշխող դիրքունի և անտառների գրկում վեր խոյացող Վարագավանքը նաև գրավում է մեր երկիր այցելող զբոսաշրջիկներին:

Միջնադարի գրիչներն ու պատմիչներն արժեքավոր հիշատակումներ ունեն Վարագավանքի մասին. այսօր էլ վանքը հոգևորին վերադառնալու վայր է․ վայր, որտեղ յուրաքանչյուրը նորովի է զգում հայրենիքի գույնն ու բույրը, հոգևոր առաքինության ուժը։

Այսօր սեպեմբերի 28-ն է՝ Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը։ Տավուշ Մեդիան բացառիկ հնարավորություն է ընձեռում իր հեռուստադիտողներին՝ ուղիղ եթերում հեռարձակելով տոնի արարողությունները․ մենք միասին վկաներն ենք դառնում հայոց եկեղեցու և մեր ժողովրդի սիրելի, կարևոր տոներից մեկին՝ Վարագա Սուրբ Խաչի տոնին։

Արդեն սերունդներ շարունակ, այս տոնը նշվում ու հիշեցնում է Սուրբ Խաչի զորության մասին։ Տոնի օրերին ավանդաբար Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից Նոր Վարագավանք է բերվում Տերունական Խաչափայտի մասունքը՝ այն վերադառնում ու գտնվում է իր պատմական տանը՝ Նոր Վարագավանքում։

Վարագա Սուրբ Խաչի տոնն ամեն տարի նշվում է Խաչվերացից 14 օր անց՝ սեպտեմբերի վերջին կիրակի օրը։ Եկեղեցական ավանդության համաձայն՝ Դիոկղետիանոս կայսրի հալածանքներից փախչելով Հայաստան եկած Սուրբ Հռիփսիմյանց կույսերից Հռիփսիմեն իր պարանոցին կրում էր Քրիստոսի Խաչափայտի մի մասունք։ Նա մասունքը պահեց Վարագա լեռան քարայրներից մեկում, որպեսզի այն հեթանոսների ձեռքը չընկնի։ Շատ դարեր անց, 653 թվականին, Վարագա լեռան վրա ճգնող Թոդիկ ճգնավորն ու նրա աշակերտ Հովելը տասներկու օր խիստ ծոմապահությամբ և աղոթքով խնդրեցին Տիրոջը՝ արժանանալով հրաշքի․ լեռան գագաթին երևացին տասներկու լուսեղեն սյուներ։ Այս հրաշքի արդյունքում գտնվեց Սուրբ Նշանը։

Ներսես Գ Տայեցի հայրապետը սահմանեց ամեն տարի տոնել այս օրը՝ ի փառս Տերունական Խաչի։ Այդ ժամանակ Վարագա լեռան վրա կառուցվեցին տասներկու եկեղեցիներ՝ հիշատակ լուսեղեն սյուների, իսկ այն վայրը, ուր հանգեց Սուրբ Նշանը, դարձավ վանք ու մեծ ուխտատեղի։ Այդպես ծնվեց Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը, որն այսօր հիշվում է, նշվում է որպես հոգևոր վերագտման տոն։ Այսօր էլ ուխտավորներ են գալիս Հայաստանի բոլոր շրջաններից՝ հաղորդվելու Տիրոջ Խաչափայտին և զորություն ստանալու իրենց կյանքում։

Վարագա Սուրբ Խաչի տոնն այս տարի կնշվի սեպտեմբերի 28-ին։ Այդ առթիվ Տերունական Խաչափայտի մասունքն ավանդույթի համաձայն կվերադառնա ու կգտնվի իր երբեմնի, պատմական տանը՝ Նոր Վարագավանքում:

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից մեծ հանդիսությամբ Նոր Վարագավանք կտեղափոխվի Քրիստոսի Խաչափայտի մասունքը։

Ժամը 11:00-ին կմատուցվի Սուրբ Պատարագ։

Ավարտին կկատարվի անդաստանի կարգ, և Խաչափայտի մասունքով կօրհնվի պատմական Տավուշի չորս ծագը։

Այնուհետև վանքին հարող տարածքում կմեկնարկի «Տավուշ» հայրենակցական միության կազմակերպած մշակութային միջոցառումը։ Տոնական համերգով հանդես կգան «Հորովել» համույթը, ինչպես նաև Բերդի տարածաշրջանի մշակութային խմբերը։
Կկատարվի նաև մատաղի օրհնության կարգ և մատուցում։

Տավուշ Մեդիան բացառիկ հնարավորություն է ընձեռում ուղիղ եթերում մասնակիցը դառնալու Վարագա սուրբ Խաչի տոնին՝ հեռուստատեսությամբ, կայքով՝ www.tavushmedia.am ու մեր սոցիալական ցանցերով։

Եփեսոսի Սուրբ Ժողովի 200 հայրապետների (431 թ.) տոնի կապակցությամբ օգոստոսի 9-ին, Տավուշի թեմի ողջ հոգևոր դասն ու հավատավոր ժողովուրդը, մարզկենտրոն Իջևանից ուխտերթով շարժվել են դեպի Բերդ համայնք՝ Նոր Վարագավանք վանական համալիր։

Խաչվերացից երկու շաբաթ անց՝ սեպտեմբերի 29-ին, Հայ Առաքելական եկեղեցին նշում է Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը: Տոնի կապակցությամբ տեղի է ունեցել ավանդական դարձած 21-րդ ուխտագնացությունը` դեպի Նոր Վարագավանք։

Տոնի նախօրեին Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից ճանապարհ է ընկել դեպի Նոր Վարագավանք, որտեղ կատարվել է գիշերային հսկում և ապա կիրակի՝ Նոր Վարագավանքի ուխտի օրը, Բերդի տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ Տեր Արամ քահանա Միրզոյանը մատուցել է Սուրբ Պատարագ, կատարել Անդաստանի կարգ և օրհնել աշխարհի չորս կողմերը։

4-րդ դարում Սուրբ Հռիփսիմեն Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը բերեց Հայաստան աշխարհ, և շուրջ 17 դար Խաչափայտի մասունքը գտնվում էր հայ ժողովրդի մոտ։ Պատմական Հայաստանի Վարագավանքից տեղափոխվելով՝ մասունքը շուրջ 400 տարի պահվել է հենց Նոր Վարագավանքում՝ այն դարձնելով իր հանգրվանն ու տունը։

Օրվա մասին տեսանյութը` շուտով:
Լուսանկարները` Բերդի համայնքապետարանի:

Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը Նոր Վարագավանքում

Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին այս տարի Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը նշում է սեպտեմբերի 29-ին. այդ օրը նաև Նոր Վարագավանքի ուխտի օրն է:

Սեպտեմբերի 29-ին՝ ժամը 11:00-ին, Նոր Վարագավանքում կմատուցվի Սուրբ և Անմահ Պատարագ:
Հավարտ Սուրբ Պատարագի կկատարվի Անդաստանի կարգ, և Տիրոջ Խաչափայտի մասունքով կօրհնվեն պատմական Տավուշ աշխարհի 4 ծագերը:

Խաչվերացից երկու շաբաթ անց՝ հոկտեմբերի 1-ին, Հայ Առաքելական եկեղեցին նշում է Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը: Տոնի նախօրեին Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից ճանապարհ է ընկել դեպի Նոր Վարագավանք, որտեղ կատարվել է գիշերային հսկում և ապա կիրակի՝ Նոր Վարագավանքի ուխտի օրը, Բերդի տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ Տեր Արամ քահանա Միրզոյանը մատուցել է Սուրբ Պատարագ, կատարել Անդաստանի կարգ և օրհնել աշխարհի չորս կողմերը։

Նոր Վարագավանքում հարյուրավոր ուխտավորների մտքերում նաև Արցախի համար աղոթքն էր․ հոկտեմբերի 1-ը Մայր Աթոռի կողմից հռչակվել էր համազգային աղոթքի օր, որի առիթով Սուրբ Էջմիածնում և Հայաստանի ու Սփյուռքի բոլոր եկեղեցիներում կատարվեց աղոթքի հատուկ կարգ։

4-րդ դարում Սուրբ Հռիփսիմեն Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը բերեց Հայաստան աշխարհ, և շուրջ 17 դար Խաչափայտի մասունքը գտնվում էր հայ ժողովրդի մոտ։ Պատմական Հայաստանի Վարագավանքից տեղափոխվելով՝ մասունքը շուրջ 400 տարի պահվել է հենց Նոր Վարագավանքում՝ այն դարձնելով իր հանգրվանն ու տունը։

«Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը այն օրն է, երբ Տիրոջ խաչի մասունքը վերադառնում է տուն․ այն տունը, որտեղ 400 տարի ապրել է։ Սա անգնահատելի և տիեզերական նշանակություն ունեցող խորհուրդ է․․․»

Տոնի նախօրեին Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը Մայր Աթոռից ճանապարհ է ընկել դեպի Նոր Վարագավանք, որտեղ կատարվել է գիշերային հսկում։ Ապա կիրակի՝ Նոր Վարագավանքի ուխտի օրը, Տավուշի թեմի առաջնորդի Բագրատ Սրբազանի ձեռամբ մատուցվել է Սուրբ Պատարագ, հավարտ որի կատարվել է Անդաստան՝ օրհնվել են աշխարհի չորս ծագերը։

Չորրորդ դարում Սուրբ Հռիփսիմեն Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը բերեց Հայաստան աշխարհ, և շուրջ 17 դար Խաչափայտի մասունքը գտնվում էր մեր ժողովրդի մոտ։ Պատմական Հայաստանի Վարագավանքից տեղափոխվելով՝ մասունքը շուրջ 400 տարի պահվել է հենց Նոր Վարագավանքում՝ այն դարձնելով իր հերթական հանգրվանն ու տունը։

Մենք շարունակում ենք մեր ճանապարհորդությունը դեպի ժամանակի խորքեր։ Գնում ենք դեպի պատմական անցյալ՝ ճանաչելու մեր արմատները։

Տավուշյան ճանապարհները մեզ բերում են հյուսիս-արևելյան սահմանագոտի․ մենք Վարագավան գյուղում ենք, որը գտնվում է Տավուշի մարզի Բերդի տարածաշրջանում։

Ապա հայրենաճանաչության արահետը պատմության ճանապարհներով մեզ տանում է 12-րդ դար՝ ծանոթանալու Տավուշ աշխարհի գանձերից հերթականին՝ Նոր Վարագավանքին։