Ինչպես են ապրում և ինչ են մտածում սահմանամերձ գյուղի մեծն ու փոքրը:

Տեսանյութի հեղինակը Նոյեմբերյանի տարածաշրջանից մեր թղթակից Հրանուշ Անանյանն է։

Մեր հայրենակից, հեղինակ-կատարող Կարինե Ալեքսանյանը ՏավուշTV-ին ներկայացրել է իր ստեղծագործական ճանապարհի պատմությունը՝ սկսած այն ժամանակից, երբ կիթառ ունենալը միայն անհաս երազանք էր թվում, մինչև այսօր արդեն իր սեփական սաներին ոգեշնչելը։
Կարինեն ասում է, Երևանից դուրս ստեղծագործելու առավելությունն այն է, որ բնության հետ իր կապը շատ սերտ է եղել, և այդ կապն է, որ թույլ է տվել բնության մեջ տալ հարցեր ու գտնել դրանց պատասխանները։ Իր իսկ երգի խոսքերով՝

«Միայնությունը հասցրել է խորին ինքնահասկացման,
Եվ լռությունը իր գաղտնիքներն է շռայլել անգին․․․»

Քննարկման օրակարգում սահմանամերձ բնակավայրերի խնդիրներն են․ ՏավուշTV-ի տաղավարում Էռնեստ Խանումյանը «Կանաչ գյուղ» ձեռնարկության տնօրեն Գագիկ Աղաբաբյանի, Նորաշենի «Զովակ» հյուրատան հիմնադիր Գարիկ Փայտյանի ու «Աղստևի հովիտ» տեղական ակտիվ խումբ ՀԿ տնօրեն Կարինե Սարիբեկյանի հետ վերհանում է Տավուշի սահմանամերձ բնակավայրերում առկա մարտահրավերները, որոնք հետևանքներ են թողնում բնակչության սոցիալ-տնտեսական դրության վրա։

Տյառնընդառաջի տոնը Տիրոջն ընդառաջ գնալու հրավեր է բոլորիս։ Հայ Առաքելական Եկեղեցին ամեն տարի փետրվարի 14-ին՝ Քրիստոսի Սուրբ Ծննդյան օրվանից 40 օր հետո, նշում է քառասուն օրական մանուկ Հիսուսին տաճարին ընծայելու տոնը՝ Տյառնընդառաջը։

Տոնի նախօրեին՝ երեկոյան ժամերգությունից հետո, կատարվում է նախատոնակը: Եկեղեցու կանթեղից վերցված կրակով խարույկ է վառվում իբրև լույսի խորհրդանիշ։

Տավուշի մարզի համայնքներում Տյառնընդառաջի խորհրդով արարողություններ են կատարվել. ներկայացնում ենք լուսանկարներ Նոյեմբերյանից:

Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի սահմանամերձ Կողբ բնակավայրում շուրջ 40 տարվա գինեգործական փորձ ունեցող Գագիկ Աղաբաբյանին ոչ միայն սերն է ձգում գինու հանդեպ, այլև ամենակարևորը՝ անսահման սերն ու հավատը Հայրենիքի և նրա ուժեղ ու անկախ ապագայի նկատմամբ:

«Ուզում եմ խոսել մեր մի քանի խնդիրների մասին, որ մի գուցե կհետաքրքրի շատերին:
Մենք գտնվում ենք Հայաստանի հյուսիս-արևելյան գոտում` Տավուշի մարզի Կողբ գյուղում: Մեր գործարանը հիմնադրվել է 2021թ., արտասահմանում բնակվող հայ, հայրենասեր իմ գործընկերոջ հայրենանվեր ներդրմամբ, սահմանից հեռու է ուղիղ գծով ընդամենը մի քանի հարյուր մետր, իսկ մեր խաղողի այգիները գտնվում են հենց սահմանին: Այգի ունենք, որի կողքով սահմանն է անցնում:

Մշակում ենք մեր տարածաշրջանի տեղածին խաղողները, հատապտուղները, ստանում տերուարային գինիներ և բնական հյութեր: Հայտնաբերել և կործանումից փրկել ենք տեղածին խաղողի էնդեմիկ տեսակներ` «Կանաչ Կենի», «Ջրջրուկ», «Ջրալի», «Կողբենի», կատարել գիտական ուսումնասիրություններ, ստեղծել կոլեկցիոն տնկարան, ստացել գինիներ: Նորաստեղծ գործարանի համար բավական լավ «տեղավորվել ենք» շուկայում, ստեղծել պահանջարկ, ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում, շուտով հավանաբար արտահանում կունենանք ԱՄՆ և Անգլիա:
Սա մի փոքր մեր մասին: Հիմա խնդիրների մասին:

Առաջինը և ամենացավալին դա անտարբերությունն ու մեր ստեղծածի նկատմամբ արհամարական վերաբերմունքն է. մեր շենքը, ունեցվածքը գնահատվում է կոպեկներ (գրոշներ), ինչ է թե սահմանին ենք, հողը, ընդհանրապես, 0 (զրո) դրամ:

Երկրորդը. Հայաստանում ընդունված է գինի կամ գինեգործություն ասելիս հասկանալ Արարատյան դաշտ, Վայոց ձոր, Արագածոտն… Եվ միայն Կանգուն, Ոսկեհատ, Արենի և այդ տարածքներում աճող այլ տեսակներ…

Մեր տարածքի և խաղողների էնդեմիկ տեսակների նկատմամբ ուշադրությունը «կենացային» մակարդակից այն կողմ չի գնում: Հետզհետե կործանվում է մեր գյուղատնտեսությունը շուկայական մրցակցության պայմաններում, տարեցտարի ավելանում են չմշակվող հողերը, ամայանում սահմանամերձ տարածքները…

Մեր գինիները անցել են համտեսի լուրջ քննություն ԱՄՆ-ում և Անգլիայում, ստացել բավարար գնահատական: Ընդունել ենք արտասահմանցի գործընկերներին, որոնց բավական հետաքրքրել է մեր կատարած ծավալուն աշխատանքները և նախապատրաստվում ենք կնքել պայմանագրեր:
Տարօրինակ և զարմանալի, որ այդ նույն գինիները, այդ նույն աշխատանքները մեր երկրում, մեր պատկան մարմիններին, գինու ոլորտի կարգավորող կազմակերպություններին բացարձակ չեն հետաքրքրում, բացի լավ խոսքերից` «վայ, ինչ լավ աշխատանք եք անում», առաջ չենք գնում: Ավելին, հիմա ունենք Հադրութի Խնդողնու այգի, պատրաստվում ենք հիմնել «Կանաչ Կենու», «Ջրջրուկի», «Բանանցի» և այլ այգիներ: Մեր անտառներում հայտնաբերել ենք մի գուցե 1000 տարեկան խաղողի վազեր…
Եթե որևէ լրատվական կազմակերպություն էլ լսում է մեր մասին, զանգում մի կլոր, շատ մեծ կլոր գումարով լրատվություն են առաջարկում:
Էս 3-4 տարում դեռ չեմ տեսել , որ մեկը մի փոքր իր գործից հասկացող պաշտոնյա, վերևներում նստած մասնագետ զանգի ու հալում-հարցում անի մեզանից, բացառությամբ խաղողի սեզոնին մթերված խաղողի քանակության մասին:

Երևանյան գինու մասնագիտական խանութները հրաժարվում են մեր գինին դնել ցուցափեղկին` թե բա անծանոթ գինի է, Կանգուն, Ոսկեհատ բերեք: ԱՄՆ-ում, Անգլիա ընդունվում է, այստեղ ոչ, ավելին, շուտով հետաքրքիր ներկացուցչական միջոցառում է լինելու և ԱՄՆ-ում և Լոնդոնում:
Հայաստանում ռեստորան կա, որտեղ ամենաշատ վաճառվող գինին մերն է, բայց հենց հերթը գալիս է գինու ոլորտի կարգավորումներով զբաղվող կազմակերպություններին` անմիջապես լսում ենք` «վայ ինչ լավ աշխատանք եք արել», մի քանի տարի էլ առաջ գնանք հետո համագործակցենք, ասել կուզի տեսնենք կենդանի եք մնում: Մնալու ենք: Մնալու եմ: Մնալու են»

Գագիկ Աղաբաբյան
«Կանաչ գյուղ» ձեռնարկության հիմնադիր, «Կողբա գինիներ» բրենդի հեղինակ

Սահմանամերձ Բերդավան բնակավայրի Գեղագիտական կենտրոնում՝ լեփ-լեցուն դահլիճում, հունվարի 27-ին տոնվեց Հայոց բանակի կազմավորման 32-րդ տարեդարձը։ Հայրենասիրությունն առաջին հերթին ծլարձակում է սահմանից․ բանակի տոնը, նախորդ տարիներին ևս մեծ շուքով  է նշվել գյուղում, բերդավանցիները ասում են, որ այն իրենց ամենասիրելի տոնն է։

Հայրենասիրական այս միջոցառմանը բերդավանցիներին էին միացել Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը, հյուսիսարևելյան սահմանագոտում տեղակայված զորամասի զինվորականներն ու զինծառայողները։

Հայոց բանակի՝ որպես մեր երկրի անվտանգության երաշխավորի դերն ու նշանակությունը հատկապես զգալի է առաջնագծի հարևանությամբ գտնվող Բերդավանում։ Այս հանգամանքով պայմանավորված, այդուհանդերձ, Բերդավանը ևս անմասն չի մնացել ցավոտ ու անվերադարձ կորուստներից, որոնք, այժմ առաջ շարժվելու և հաղթանակներ կերտելու միակ հզոր ուժն են դարձել:

Բերդավանցի երեխաններն ու պատանիները իրենց սրտի ջերմությունն ու անկեղծ բարեմաղթանքներն են ուղղել Հայոց բանակի զինծառայողներին: Միջոցառումը հագեցած էր ազգային, հայրենասիրական երգերով ու պարերով։

Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ հունվարի 27-ի դրությամբ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։

Տավուշի մարզում Դիլիջանի ոլորանները, Դիլիջան-Վանաձոր, Իջևան-Նոյեմբերյան, Վազաշեն-Պառավաքար ավտոճանապարհները փակ են կցորդիչով բեռնատարների համար, իսկ Բերդ-Ճամբարակ ճանապարհահատվածում բուք է:

Մինչև փետրվարի 15-ը ճանապարհի վերանորոգման աշխատանքներով պայմանավորված Մ-6 մայրուղու Վանաձոր-Ալավերդի ճանապարհահատվածի մոտ 38-40-րդ կմ փակ է լինելու ավտոբուսների և կցորդով կամ կիսակցորդով բեռնատար ավտոմեքենաների համար։ Շրջանցիկ ավտոճանապարհը կգործի Նոյեմբերյան քաղաքով։

Հարգելի՛ վարորդներ, հորդորում ենք լինել ուշադիր, խստագույնս պահպանել ճանապարհային երթևեկության կանոնները և երթևեկել բացառապես ձմեռային անվադողերով։

Հունվարի 25-ին՝ ժամը 09։30-ի դրությամբ, Դիլիջան-Վանաձոր ճանապարհահատվածը կցորդով տրանսպորտային միջոցների համար փակ է։ Տավուշի մարզում Իջևան-Նոյեմբերյան ավտոճանապարհը, Նոյեմբերյան համայնքի Ջուջևանի բնակավայրի հատվածը, Վանաձոր-Դիլիջան ավտոճանապարհը և Դիլիջանի ոլորանները կցորդով տրանսպորտային միջոցների համար դժվարանցանելի են։

Ճանապարհաշինարարներն ավտոճանապարհներին իրականացնում են մաքրման և աղ-ավազով մշակման աշխատանքներ:

Հարգելի՛ վարորդներ, հորդորում ենք լինել ուշադիր, խստագույնս պահպանել ճանապարհային երթևեկության կանոնները և երթևեկել բացառապես ձմեռային անվադողերով։

Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։

Տավուշի մարզի ավտոճանապարհները դժվարանցանելի են մարդատար ավտոմեքենաների համար:

Նոյեմբերյան-Իջևան, Դիլիջան-Վանաձոր ավտոճանապարհները փակ են կցորդիչով բեռնատարների համար:

Հարավ-արևմուտքից ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված՝ հունվարի 22-ի ցերեկը, 23-ին Տավուշի նախալեռներում, Շիրակում, Լոռիում, Արագածոտնում, Կոտայքում, Գեղարքունիքում, Վայոց ձորում, Սյունիքում սպասվում է ձյուն տեղ-տեղ՝ ինտենսիվ, առանձին հատվածներում քամու ուժգնացում՝ 14-18 մ/վ արագությամբ, բուք, ճանապարհներին՝ մերկասառույց: Այս մասին տեղեկացնում է «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։

Հյուսիս-արևմուտքից արկտիկական ցուրտ օդային հոսանքների ներխուժմամբ պայմանավորված՝ օդի ջերմաստիճանը հունվարի 22-ի ցերեկը, 23-ին աստիճանաբար կնվազի 7-9, Տավուշում, Լոռիում և Սյունիքում 14-16 աստիճանով: