Վարդավառի ժողովրդական տոնախմբությունը սահմանամերձ Արծվաբերդում։

Հեղինակ՝ Տավուշ Մեդիայի թղթակից Հայկ Դոմբրյան։

Սահմանամերձ համայնքներում յուրաքանչյուր նոր արտադրական կետ ավելին է, քան պարզապես աշխատատեղը։ Այն վստահություն է, որ այստեղ կարելի է ապրել, աշխատել ու զարգացնել սեփական համայնքը՝ չվախենալով վաղվա օրից։ Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի ու ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության կողմից իրականացվող «Տեղական դերակատարների զորեղացում հանուն զարգացման Լոռու և Տավուշի մարզերում» ծրագիրը, որ նպաստում է համայնքների մասնակցությանը տեղական զարգացման գործընթացներում, աջակցում է արտադրական հզորությունների ձևավորմանն ու նոր համագործակցությունների ստեղծմանը։

ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության «LEAD» ծրագրի ղեկավար Հասմիկ Քոչարյանը նշում է․

«Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը Եվրոմիության կողմից ֆինանսավորվող  «LEAD»  ծրագրի շրջանակներում «Էկո գարդեն» կազմակերպությանը տրամադրել է սարքավորումներ, ինչի արդյունքում գոյացել են աշխատատեղեր Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տարահանված մեր հայրենակիցների համար: Այս համագործակցության արդյունքում ձևավորվեց մի մոդել, երբ միջազգային, հանրային և բիզնես սեկտորները համագործակցեցին և միավորվեցին հանուն սոցիալական հարցերի լուծման, և այո, սա մի ձևաչափ է, որը կարող է կրկնօրինակվել այլ համայնքներում, հատկապես սահմանամերձ համայնքներում, եթե ֆինանսական միջոցներ լինեն»

Սահմանամերձ Այգեձորում գործող «Էկո գարդեն» արտադրական ընկերությունը ծրագրի շրջանակում ստացել է նոր աշխատանքային գործիքներ, որոնք ուղղակիորեն բարձրացրել են արտադրական գործընթացի արդյունավետությունը։

Ընկերությունը պահածոների արտադրության ոլորտում համագործակցում է ավելի քան 100 գյուղացիական տնտեսությունների հետ, մթերում մրգեր, հատապտուղներ, վայրի խոտաբույսեր ու բանջարեղեն։ Նոր գործիքները հնարավորություն կտան ընդլայնելու արտադրությունը, հասնելու մինչև 200 և ավելի մատակարարների, ինչպես նաև ստեղծելու նոր աշխատատեղեր, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված բնակիչների համար։

Ծրագրի մասնագետների գնահատմամբ՝ սա դեռ սկիզբն է․ LEAD ծրագիրն այսկերպ փորձում է ձևավորել այնպիսի միջավայր, որտեղ տեղական ինքնակառավարման մարմինները,  մասնավոր հատվածն ու միջազգային կառույցները միասին են աշխատում համայնքային զարգացման համար։

«Համայնք-մասնավոր ընկերություն-միջազգային կառույցներ համագործակցությունն արդյունավետ ու կարևոր գործընթաց է, որ միտված է համայնքի զարգացմանը: ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության հետ մեր համագործակցությունը բավականին սերտ է, ու տեսնելով լավ գործունեությունը համայնքում, համայնքը տրամադրել է գրասենյակային տարածք: Համագործակցության արդյունքում «Էկո գարդեն» կազմակերպությանը տրամադրվել է մի շարք սարքավորումներ»,- նշում է Բերդի համայնքապետ Աստղիկ Հակոբյանը։

Աշխատանքային գործիքների կարիքն արտադրամասում զգացվում էր․ այժմ դրանց շնորհիվ Այգեձորում տնտեսական աշխույժություն կնկատվի։

Տավուշի մարզի Նոյեմբերյան համայնքի սահմանամերձ Դովեղ գյուղի դպրոցի կասեցված շինարարությունը վերսկսվում է։ 2020 թվականից կնքված պայմանագրով նախատեսված Դովեղի դպրոցի կառուցման ծրագիրը վերջապես ավարտին կհասնի. Քաղաքաշինության կոմիտեն ներգրավել է նոր կապալառու։

Ընդհատված ծրագիրը շարունակելու համար Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահ Եղիազար Վարդանյանը, պատասխանատու ստորաբաժանման մասնագետները, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, նախագծողների ու տեխնիկական հսկողություն իրականացնող կազմակերպությունների և նոր կապալառու ընկերության ներկայացուցիչներն ու ինժեներական անձնակազմը շրջայց են կատարել Տավուշի մարզի Դովեղի դպրոցի շինարարության հրապարակում, տեղում հստակեցրել նախատեսվող աշխատանքների հետ կապված բոլոր հարցերը։

Կոմիտեի նախագահը հանձնարարել է շինարարական աշխատանքները կատարել արագ տեմպով ու պատշաճ որակով, դպրոցի շենքի և հենապատի կառուցումն իրականացնել զուգահեռաբար՝ կանխելով առաջած ռիսկերը։ Տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ քննարկվել է վնասված ճանապարհի վերականգնումը ևս առաջիկայում նախատեսվող շինարարական աշխատանքներում ներառելու հնարավորությունը։

Դովեղի դպրոցի շինարարության համար պատասխանատու նախկին կապալառուն աշխատանքներն իրականացրել էր ժամկետների կոպիտ խախտումներով և նախագծից ու պահանջվող որակից շեղումներով, ինչը փաստագրվել է մասնագիտական հանձնաժողովի կողմից։ Արդյունքում կոմիտեն, հաշվի առնելով նաև Քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի միջնորդագիրը՝ Վայոց ձորի մարզի Չիվայի դպրոցի շինարարական աշխատանքների ստուգման արդյունքում քաղաքաշինական գործունեություն իրականացնելու կազմակերպության լիցենզիայի կասեցման վերաբերյալ, միակողմանի լուծել էր կնքված պայմանագիրը։ Նախկին կապալառուի հետ կնքված պայմանագրի լուծումն ընկերությունը բողոքարկել էր դատական կարգով։ Դատարանը մերժել է Քաղաքաշինության կոմիտեի դեմ ուղղված պահանջները՝ հօգուտ կոմիտեի կայացնելով վճիռ։

Կարդացեք նաև՝

Դովեղն ահազանգում է

Սահմանամերձ Դովեղի բնակիչ, լրագրող Թաթուլ Հակոբյանի ահազանգը

Նելլի Հովհաննիսյանն առաջին անգամ դասավանդել է Շիրակի մարզում, այսուհետև «Դասավանդիր Հայաստան» հիմնադրամի միջոցով տեղափոխվել է Տավուշի մարզ` սահմանապահ Չինարի:

Հեղինակ՝ Անահիտ Մակյան

2020 թվականից Հ. Հովնանյան ընտանեկան հիմնադրամը՝ ՀՀ Կառավարության սուբվենցիոն ծրագրի հետ համագործակցությամբ, ակտիվորեն ներգրավված է Տավուշի սահմանամերձ գյուղերի՝ ջրի հետ կապված ճգնաժամային խնդիրների լուծման գործում: Այս շարունակական պետություն-մասնավոր դաշտ համագործակցությունը ձգտում է ոռոգման և մաքուր խմելու ջրերով ապահովել դրանցից զրկված գյուղերին: Վերջնական նպատակն է հիմնովին բարելավել տարածաշրջանի սոցիալ-տնտեսական պայմանները` աշխուժացնելով բնակչությունը և հնարավորություն տալով աճեցնել գյուղատնտեսական տարբեր մթերքներ։

Հունիսի 2-ին Նոյեմբերյան համայնք էր այցելել Հ․ Հովնանյան ընտանեկան հիմնադրամի տնօրեն Էդիլ Հովնանյանը․ այցի շրջանակում քննարկվել են նախորդ տարիներին համայնքում իրականացված ծրագրերը, բնակիչների արձագանքները և հետագա զարգացման հնարավորությունները։ Այցը նպատակ ուներ գնահատելու համայնքում իրականացված աշխատանքների արդյունավետությունն ու զարգացման նոր ուղղությունները։

Այցելություններ են եղել մի շարք տարածքներ, որտեղ իրականացվել են խմելու ջրի և ոռոգման համակարգերի արդիականացման ծրագրեր։ Դրանք կյանքի են կոչվել համայնքի և «Հովնանյան» հիմնադրամի համաֆինանսավորմամբ։ Մասնավորապես, 2022-2025 թվականներին շուրջ 260 միլիոն դրամի ներդրմամբ բարելավվել են ջրամատակարարման համակարգերը հետևյալ բնակավայրերում․

• Բերդավան 2՝ Բերդավան գյուղում,
• Զեյթուն 1՝ Բագրատաշենում,
• Լալվարի ոռոգման համակարգ՝ Դեբեդավանում,
• Խմելու ջրի ներքին ցանց՝ Կողբում։

Հանդիպման ավարտին Նոյեմբերյան համայնքի ղեկավար Արսեն Աղաբաբյանը համայնքի կարևորագույն ոլորտների զարգացմանը նպաստելու համար Էդիլ Հովնանյանին շնորհել է Նոյեմբերյան համայնքի պատվավոր քաղաքացու կոչումը։ Կոչումը տրվել է համայնքային կարիքների շուրջ ցուցաբերած երկարամյա աջակցության և մարդասիրական արժեքների տարածման համար։

Իր խոսքում Է․ Հովնանյանը վստահեցրել է, որ «Հովնանյան» հիմնադրամը շարունակելու է գործունեությունը Նոյեմբերյան համայնքում՝ հատկապես կենտրոնանալով այն ուղղությունների վրա, որոնք կարևոր են համայնքի բնականոն կյանքի և կայուն զարգացման համար։

Տավուշի մարզի սահմանամերձ Մովսես գյուղի ուղղությամբ այսօր վաղ առավոտյան կրակոցներ են լսվել։ Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էինք` առավոտյան 15-20 րոպե ինտենսիվ կրակոցներ են եղել:

Ինչ իրավիճակ է այս պահին Մովսեսում. Տավուշ Մեդիան փորձեց ճշտել բնակիչներից և պատկան մարմիններից:

Բերդ համայնքի ղեկավար Աստղիկ Հակոբյանը մեզ հետ զրույցում հայտնեց, որ ժամը 9-ից հետո կրակոցներ չկան։ Էական կրակոցների դեպքում Պաշտպանության նախարարությունը կտեղեկացնի: Համայնքի ղեկավարը վստահեցրեց՝  այս պահին Բերդ համայնքում իրավիճակը հանգիստ է, բնակիչության շրջանում խուճապային տրամադրություններ չկան:

«Տավուշը հիշում է․․․» Այս խորագիրն էր կրում մայիսի 9-ին Բերդ քաղաքում անցկացված միջոցառումը, որը նվիրված էր Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 80-րդ տարեդարձին։ Միջոցառումը մեկնարկեց հանդիսավոր երթով, որին մասնակցում էին Բերդի տարածաշրջանի բոլոր 17 բնակավայրերի ներկայացուցիչները։ Հավաքված բազմությունը քայլում էր միասնականությամբ ու հարգանքով՝ կրելով հաղթանակի հիշողությունը սրտերում։ Երթից հետո միջոցառումը շարունակվեց Բերդի համայնքապետարանի հարակից բակում։
Տոնական միջոցառման մշակութային մասը հարստացրին Բերդի համայնքային մշակույթի տան սաները՝ պարային և գրական-բանաստեղծական գեղեցիկ համարներով։

Բեմում իրենց ստեղծագործ աշխատանքներով հանդես եկան նաև փոքրիկները, որոնց աշխատանքների ցուցադրությունը յուրահատուկ տրամադրություն էր հաղորդում միջոցառմանը՝ պատկերելով խաղաղության կարոտը և հայրենասիրական ոգին։

Ներկաները հարգանքի տուրք են մատուցել բոլոր ժամանակներում նահատակված հայորդիների հիշատակին՝ ծաղիկներ խոնարհելով Արցախյան պատերազմների ընթացքում նահատակված տավուշցիների, 44-օրյա պատերազմի ընթացքում նահատակված հայորդիների հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողների և Անհայտ զինվորի հուշարձանի մոտ:

Հեղինակ՝ Անահիտ Մակյան

«Վիվա» բարեգործական հիմնադրամի կամավորները երկու օր շարունակ Արծվաբերդ և Այգեգձոր գյուղերում բնակչությանը տրամադրեցին նեղ մասնագիտական բժշկական խորհրդատվություն և անհրաժեշտ դեղորայք։

Չնայած գյուղերում գործում են բուժհաստատություններ, սակայն առկա է նեղ մասնագետների պակաս, ինչը հաճախ սահմանափակում է բնակիչների լիարժեք բուժօգնություն ստանալու հնարավորությունները։

Հիմանդամի նպատակն է բարձրացնել բնակչությանը տրամադրվող բժշկական աջակցության որակն ու հասանելիությունը, խթանելով առողջապահական հավասար հնարավորությունների ստեղծումը սահմանամերձ համայնքներում։

Հեղինակ` Անահիտ Մակյան

Սահմանամերձ Դովեղ գյուղի միջնակարգ դպրոցը դեռևս գտնվում է հիմնանորոգման փուլում, իսկ շինարարական աշխատանքները հետաձգվում են։ Նախատեսված էր, որ նոր դպրոցը շահագործման պետք է հանձնվի 2024 թվականի դեկտեմբերին, սակայն ներկայիս վիճակը մտահոգում է համայնքի բնակիչներին։

Ստեղծված իրավիճակում ահազանգում է Դովեղի միջնակարգ դպրոցը․
«Ահա մեր դպրոցի նոր կառուցվող շենքի վիճակը, այս ամենն արդյունք է շինարարի «բարեխիղճ» վերաբերմունքի և հետևողականության։ Շենքը պետք է պատրաստ լիներ 2024 թվականի դեկտեմբերի 27-ին։ Նույնիսկ նկարելու պահին ճանապարհի այս հատվածը նորից փլուզվեց, որին նպաստում են ամենօրյա անձրևները։ Այսքան ապրանքները` արդեն ոչ պիտանի շինարարական աշխատանքի համար, դարձել են շինարարական աղբ։

Հուսանք, գուցե, մի օր այս ամենը հուշ կդառնա և մեր աշակերտները դպրոց կգնան նոր ու հարմարավետ դպրոցում, նրանք ևս ունեն այդ իրավունքը»,- նշված է դպրոցի հայտարարության մեջ։

Կարդացեք նաև՝

Տավուշի մարզի սահմանամերձ Բարեկամավան գյուղի միջնակարգ դպրոցը գրում է․

«Դպրոցն ապրում է, երբ շունչ կա սահմանում…
Այսօր մեր համայնքը կանգնած է լրջագույն վտանգի առաջ՝ փակման եզրին է Բարեկամավանի դպրոցը։ Դպրոց, որը ոչ միայն կրթության օջախ է, այլև համայնքի հոգին։ Այն միակ լույսն է, որ փայլում է մեր սահմանին՝ ապացուցելով, որ հայրենիքը չի լքվել, որ հայ մարդը ապրում, արարում, սովորում ու սովորեցնում է։ Փակել դպրոցը՝ նշանակում է փակել մի ամբողջ պատմություն, ապագա ու երազանքներ»։

Բարեկամավան գյուղը հայ-ադրբեջանական սահմանից հեռու է մոտ 1000 մետր։ 1930-ական թվականներին գյուղի բնակչությունը կազմում էր շուրջ 900 մարդ, իսկ այսօր Բարեկամավանում 150 մարդ է ապրում։

«Տավշո աշխարհում, բարձրաբերձ լեռների մեջ, այնտեղ, որտեղ հողն ու երկինքը ձուլվում են, հպարտ կանգնած է Բարեկամավանի դպրոցը։ Սա պարզապես շենք չէ՝ քարերով ու պատերով կառուցված. սա գիտելիքի ջահն է, որ լուսավորում է սերունդների ճանապարհը, ուժ է տալիս համայնքին ու պահպանում գյուղի շունչը։

Այս դպրոցում ամեն դասասենյակ պատմություն ունի՝ լի երազանքներով, հաջողություններով ու անկոտրում կամքով։ Այստեղ աշակերտները միայն տառերը չեն սովորում, այլև հայրենիքի սիրո դասերը, որովհետև սահմանին գիտելիքը ոչ միայն ուժ է, այլև զենք։

Դպրոցի պատերից ներս անցյալի ու ապագայի ձայները խառնվում են իրար. առաջին ուսուցիչների խորհուրդներն ու նոր սերնդի նպատակները միաձուլվում են այստեղ։ Եվ քանի դեռ այս դպրոցում ծիծաղում են երեխաները, արձագանքում են զանգերը, և ուսուցիչները ջանասիրաբար փոխանցում են իրենց գիտելիքը, Բարեկամավանը կապրի, կշնչի ու կշարունակի իր պատմությունը գրել․․․»

Բարեկամավանի միջնակարգ դպրոց

Կարդացեք նաև՝