Հոկտեմբերի 5-ին ուսուցչի օրն էր։ Այս տարի Բերդավանի միջնակարգ դպրոցի սաները կազմակերպել էին բացօթյա միջոցառում՝ նվիրված այս տոնին։
«Ջանք ու եռանդ չէինք խնայել, որ ուսուցիչները բավականություն ստանան իրենց օրվանից», – ասում է դպրոցի աշակերտուհի Թինա Խոջայանը։
Պատմում է Բերդավանից մեր թղթակից Լիլիթ Դավթյանը։
Սեպտեմբերի 30-ին Դիլիջանի կենտրոնական դպրոցում տեղի ունեցավ «UPSHIFT Իջևան» դեռահասների զարգացման և համայնքային ներգրավվածության խթանման ծրագրի ամփոփիչ միջոցառումը:
Միջոցառման ընթացքում ամփոփվեցին «UPSHIFT Իջևան» ծրագրի արդյունքները, ներառյալ՝ դեռահասների կողմից ծրագրի շրջանակներում իրականացված նախագծերի ներկայացումները։
Կառավարության և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, տեղական և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներն ու շահագրգիռ այլ կողմեր ներկա էին միջոցառմանը ծանոթանալու ծրագրի մանրամասներին, նախագծերի արդյունքներին, տոնելու UPSHIFT-ցիների նվաճումները։
«UPSHIFT Գավառ և Իջևան» դեռահասների զարգացման համայնքային ներգրավվածության ծրագիրն իրականացնում է Գյումրու «Երիտասարդական նախաձեռնությունների կենտրոն» ՀԿ-ն Յունիսեֆի հայաստանյան գրասենյակի հետ համատեղ Եվրոպական միության աջակցությամբ:
Տեր Աբել քահանա Քարտաշյանին շատերն են ճանաչում ու սիրում՝ ինչպես Տավուշում, այնպես էլ մեր «աշխարհի» սահմաններից դուրս։ Հրանտ Ղազումյանն ու Տավուշ TV-ի թիմն այս անգամ բացահայտում են Տեր Աբելի «աշխարհը»՝ խաղաղ, ուժեղ, եռանդուն, սիրով ու հոգատարությամբ լի․․․
Մի խոսքով՝ այս անգամ Տեր Աբելի տանն ենք հյուրընկալվել տավուշյան «Մակարդակով կոֆե»-ի։
«Ընդհանրապես՝ Տավուշի մասին որ խոսում են, մարդիկ հիմնականում բնության մասին են խոսում։ Ես ասում եմ՝ ո՛չ, մարդկանց մասին պիտի խոսեք․․․ Շատ կարևոր է մեր հյուրասիրության կերպը․ տավուշեցիք ուրիշ կերպ են հյուրասիրում՝ ուրիշ ջիգյար են դնում, ուրիշ սիրտ են դնում էդ ամեն ինչի մեջ»․ – ասում է տեր Հայրը։
Հոկտեմբերի 1-ին Նոյեմբերյանի Սուրբ Սարգիս եկեղեցում տեղի ունեցավ սեպտեմբերի 13-ին ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով գերեվարված և սպանված զինծառայող Դավիթ Գիշյանի հոգեհանգստյան արարողությունը:
Դավիթը հայկական բանակ էր զորակոչվել 2021 թ. հուլիսին և ծառայում էր Սյունիքի լեռներում: Սեպտեմբերի 24-ին լրանալու էր նրա 20-ամյակը:
Հոգեհանգստի արարողությունը կատարվեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Սրբազանի ձեռամբ:
Դավիթի հայրը՝ Բարսեղ Գիշյանն է պատմում. «Մեր վերջին խոսակցություններից մեկի ժամանակ ինքն ասաց՝ պապ, սենց երկնքին եմ նայում, էնքան աստղեր կան. հիշո՞ւմ ես, որ մեզ մոտ՝ սարերում՝ Նոյեմբերյանում նայում էինք երկնքին, հիմա նայում եմ, ու էդքան շա՜տ աստղեր կան: Ես, իհարկե, ուրախացա, որ ինքն այդ գիշերային լռության մեջ Սյունիքի սարերում ինչ-որ բան է գտել, որն իր ծառայությունը հաճելի է դարձնում՝ էդ աստղերին նայելն ու իր մանկությունը մեր սարերում հիշելը…»:
Հետազոտությունից իրագործում` զարգացնելու նորարարական հմտությունները. այս նպատակով «Ֆաբ Լաբ Հայաստանը» սեպտեմբերի 24-ին Դիլիջանում կազմակերպել էր «Հետազոտությունը հիմնարար է» խորագրով համաժողովը: Ֆաբ Լաբ Դիլիջանը նույն հարթակում համախմբել էր իրենց ոլորտում առաջատար մասնագետների, ովքեր Հայաստանում փոփոխությանների հեղինակներ են տարբեր բնագավառներում՝ ակադեմիական, բիզնեսի և քաղաքականության մշակման: Նրանց միացավ նաև համաժողովի գլխավոր բանախոսը դոկտոր Քլաուդիա Ուռեան՝ ԱՄՆ Մասաչուսեթսի Տեխնոլոգիական ինստիտուտից:
Համաժողովի բանախոսները տարբեր ոլորտների փորձառու մասնագետներ էին: Նրանց բովանդակալից ելույթներից հետո եղավ հարցուպատասխան` բոլոր խոսնակների մասնակցությամբ, ապա ներկաները հնարավորություն ունեցան նաև այցելել ՖաբԼաբ Դիլիջանի լաբարատորիա:
Միասնականություն, հետաքրքրասիրություն, քաջություն, ստեղծարարություն ու համագործակցություն. այս արժեքների շուրջ Ֆաբ Լաբ Հայաստանը միավորում է ուսուցիչների, արվեստագետների, ճարտարագետների, գիտնականների, ուսանողների, մասնագետների, մտածողների և հետաքրքրասերների՝ դառնալով բաց համաշխարհային համայնքի մի կարևոր մասը:
Ժամանակակից թվային արտադրության տեխնոլոգիաների՝ հեշտ հասանելի լինելու շնորհիվ լաբարատորիան լայնորեն բացում է փորձերի միջոցով` գործնականորեն, սովորելու դուռը: Այն նախագծային ուսուցման բաց խաղահրապարակ է ուսանողների համար, անվերջ սովորելու և հմտանալու հնարավորություն է ընձեռնում բոլոր տարիքի մարդկանց: Ֆաբ Լաբը նաև նորարարական արտադրանքի զարգացման և ձեռներեցության հարթակ է բիզնեսի համար:
ԵՄ կողմից ֆինանսավորված և «Մարդը կարիքի մեջ» ՀԿ-ի կողմից իրականացվող «ԵՄ Քովիդ 19 համերաշխության ծրագրի Արևելյան գործընկերության երկրների համար» ծրագրի շրջանակում Հայ օգնության ֆոնդի Բերդի գրասենյակը ծրագրի միջոցով նպատակ ուներ բարձրացնել իրազեկվածության մակարդակը աշխատանքային իրավունքների և դրանց խախտումների վերաբերյալ՝ այդպիսով հզորացնելով Բերդ համայնքում ապրող կանանց կարողությունները և դարձնել մրցունակ աշխատաշուկայում:
Ծրագրի իրականացման սկզբնական փուլում շահառու կանանց հետ իրականացվել է կարիքների գնահատում, որի արդյունքում կազմվել է կարողությունների զարգացմանն ուղղված դաընթացների շարք, այնուհետև ծրագրի շահառու 6 կանանցից կազմվել է Շահերի պաշտպանության խումբ, որոնք ևս առանձին վերապատրաստումներ են անցել «Շահերի պաշտպանություն» և «մոնիթորինգ» թեմաներով:
Կատարված հետազոտության արդյունքերը կանայք ներկայացրել են կլոր սեղան – ընդլայնված քննարկման ընթացքում և ստացել առաջարկներ՝ բացահայտված խնդիրների լուծման ուղղությամբ:
«Բերդ համայնքի ՔՈՎԻԴ-19 համավարակից տուժած կանանց զբաղվածութուն» ծրագրի արդյունքում մասնակից կանանցից 2 հոգի անցել է աշխատանքի համայնքի դպրոցներից և մանկապարտեզներից մեկում, մեկ հոգի սկսկել է սեփական աշխատանքը, մեկ հոգի՝ ընդունվել է բարձրագույն ուսհաստատություն:
Ծրագրի փակման միջոցառմանն մասնակից կանանց ՀՕՖ Բերդի գրասենյակի կողմից հանձնվեցին վկայականներ:
Հայ Օգնության ֆոնդ բարեգործական կազմակերպության Բերդի գրասենյակը գործում է շուրջ 9 տարի, կազմակերպությունն իրականցնում է ծրագրեր երեխաների պաշտպանության, տնտեսական զարգացման, առողջապահության, սոցիալական, կրթական ու մասնագիտական առաջխաղացման բնագավառներում:
«Վարագա Սուրբ Խաչի տոնը այն օրն է, երբ Տիրոջ խաչի մասունքը վերադառնում է տուն․ այն տունը, որտեղ 400 տարի ապրել է։ Սա անգնահատելի և տիեզերական նշանակություն ունեցող խորհուրդ է․․․»
Տոնի նախօրեին Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը Մայր Աթոռից ճանապարհ է ընկել դեպի Նոր Վարագավանք, որտեղ կատարվել է գիշերային հսկում։ Ապա կիրակի՝ Նոր Վարագավանքի ուխտի օրը, Տավուշի թեմի առաջնորդի Բագրատ Սրբազանի ձեռամբ մատուցվել է Սուրբ Պատարագ, հավարտ որի կատարվել է Անդաստան՝ օրհնվել են աշխարհի չորս ծագերը։
Չորրորդ դարում Սուրբ Հռիփսիմեն Տիրոջ Խաչափայտի մասունքը բերեց Հայաստան աշխարհ, և շուրջ 17 դար Խաչափայտի մասունքը գտնվում էր մեր ժողովրդի մոտ։ Պատմական Հայաստանի Վարագավանքից տեղափոխվելով՝ մասունքը շուրջ 400 տարի պահվել է հենց Նոր Վարագավանքում՝ այն դարձնելով իր հերթական հանգրվանն ու տունը։
Չինարիի դպրոցի շրջիկ տիկնիկային թատրոնը շուտով այցի կգա ձեզ
Էլիզա Ամիրխանյանը 2021 թվականից «Դասավանդիր Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում Երևանից տեղափոխվել է սահմանապահ Չինարի՝ գյուղի դպրոցում դասավանդելու։
Առօրյա դասերից բացի, նա նաև տիկնիկագործության խմբակ է հիմնադրել, և այժմ երեխաների հետ միասին շրջիկ տիկնիկային թատրոն ունենալու առաջին քայլերն են անում․ ստեղծում են սեփական տիկնիկները՝ աշխարհի ամենագունագեղ ու բարի կերպարներին։
Էլիզան միտք ունի երեխաների հետ շրջել Տավուշի գյուղերում և հանդես գալ մանկական տիկնիկային ներկայացումներով։
Սեպտեմբերի 21-ին Խաշթառակի բարձունքին՝ սբ․ Դավիթ եկեղեցում Անկախության տոնի առթիվ պատարագ է մատուցել Իջևանի հոգևոր հովիվ Տեր Աբել քահանա Քարտաշյանը։
«Մենք պիտի հիշենք, որ մեր շատ ու շատ հայրեր, ովքեր ապրել են մեզնից շատ դարեր առաջ, մեծ բաղձանքով են սպասել այս ազատության զգացումին, այս ազատ կյանքին․ որը հայը պիտի ստեղծի իր դպրությունը՝ դպրոցը, որ հայը պիտի ունենա իր բանակը և պիտի ծառայի իր բանակում, որ հայը պիտի ունենա իր պետականություն, և այս երազանքը եկել՝ այսօր մենք իրականություն դարձած ենք տեսնում։
Այո՛, այս իրականության մեջ նաև շատ վտանգավոր փորձությունների միջով է անցնում մեր անկախությունը, մեր պետությունը։ Եվ այս փորձությունների մեջ այսօր մենք՝ այս մի բուռ հայերով, հավաքվել ենք այս բարձունքին՝ սբ․ Դավիթ եկեղեցում, որպեսզի նորից ու նորից մտաբերենք, թե ով էր Դավիթը․ Դավիթ թագավորն ինչ արեց իր ժողովրդի համար, և ինչ է նշանակում Աստծով ապրող պետություն»։
Տեր Աբելի ամբողջական քարոզը՝ մեր տեսանյութում։
Օրերս Բերդի համայնքային մշակույթի տանը կայացավ «Մեղեդի վոկալ» ժողգործիքային համույթի ամփոփիչ, հաշվետու համերգը: Համերգների շարքի մեկնարկը տրվել էր Բերդ համայնքի Արծվաբերդ, Վերին Կարմիրաղբյուր և Տավուշ գյուղերից:
Հանդիսատեսը համույթի ելույթի ընթացքում ունկընդրեց և վայելեց հայկական, ազգային, Ժողովրդական և աշուղական երաժշտություններ ու երգեր:
«Ժողովրդական երգարվեստը և պարարվեստը տավուշյան արմատներում սերմանված են, և այն սերնդեսերունդ կրում ենք և պարտավոր ենք կրել»,- իր ելույթում նշում է «Մեղեդի վոկալ» ժողգործիքային համույթի համահիմնադիր Արմեն Մելիքյանը:
«Մեղեդի վոկալ» ժողգործիքային համույթը ստեղծվել է «Բերդ մշակույթի կենտրոն» մշակութային ՀԿ-ի կողմից՝ Բերդի համայնքային մշակույթի տան և ԿԳՄՍ նախարարության աջակցությամբ և Տավուշ ՀԸ-ի գործընկերությամբ: Համույթի նպատակն է տարածել և հանրահռչակել հայկական, ազգային, ժողովրդական երգարվեստը: Այն նպատակ ունի նաև ժողովրդական երգի միջոցով նպաստելու սերդունդների միջև համերաշխության մթնոլորտի ձևավորմանը․ հենց այդ նպատակով է, որ համույթի կազմում ներգրավված են Բերդ համայնքի և տարածաշրջանի բնակավայրերի տարբեր սերունդների ներկայացուցիչներ: