Ամեն տարի Այգեձոր եւ Չինարի գյուղերից մեծ քանակությամբ թուզ է արտահանվում արտերկիր․ թուզ հավաքելն ու վաճառելը գյուղի բնակիչների հիմնական ապրուստի միջոցներից մեկն է։

Մինչև հիմնական բերքը՝ գյուղացիները հավաքում են «թզան ծաղիկը», իսկ արդեն մի քանի օրից թուզը կհասնի․․․

Թզի առաջին բերքահավաքի և բնություն-մարդ կենսական կապի մասին է պատմում Տավուշ Մեդիայի թղթակից Անահիտ Մակյանի տեսանյութը։



Տավուշոտ պոեզիա՝ «Տավուշ» ՀԸ եթերում։ Հովհաննես Թումանյան․ «Ժպտուն աչքեր»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութի կադրերը Տավուշի մարզից են։

ԺՊՏՈՒՆ ԱՉՔԵՐ

Դու մի՛ հավատա ժըպտուն աչքերին,
Շատ անգամ նըրանք ծաղիկներ են վառ՝
Բուսած կորըստյան անդունդի ծերին,
Միամիտ մարդկանց քաշելու համար։

Ահա պոետն էլ, պատրանքով հարբած,
Գերվեց մի անգամ ժըպտուն աչքերի,
Ու որքան տանջվեց, տառապեց խաբված,
Ու որքան սըրտում գանգատներ ունի…

Դու շատ մի՛ խաբվի ժըպտուն աչքերից,
Շատ անգամ նըրանք ծաղիկներ են վառ,
Ծըլում են սըրտի ավերակներից
Տըխուր հատակը ծածկելու համար։

Ահա պոետն էլ՝ տառապած մի մարդ,
Որ սըրտում էնքան գանգատներ ունի,
Բայց հաճախ էնպես ժըպտում է զըվարթ,
Ասես թե քեզնից բախտավոր լինի։



Կանաչ Իջևանը և կարոտի մասին տողերը՝ մեկ ամբողջություն։ «Ասում են՝ կարոտը»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։

ԱՍՈՒՄ ԵՆ

Ասում են՝ կարոտը խոսել չգիտի,
Բայց իմ կարոտը արտասվել գիտի,
Ասում են՝ կարոտը լսել չգիտի,
Բայց իմ կարոտը արարել գիտի,
Ասում են՝ կարոտը զգալ չգիտի,
Բայց իմ կարոտը համբերել գիտի,
Ասում են՝ կարոտը տեսնել չգիտի,
Բայց իմ կարոտը երազել գիտի,
Նա ապրել գիտի, նվիրվել գիտի,
Խավարի միջից խենթ բոցավառվել ու մարել գիտի…
Ասում են՝ կարոտը ատել չգիտի,
Բայց իմ կարոտը հանդուրժել գիտի,
Նա ներել գիտի, ու սիրել գիտի,
Ամեն նոտայից, ամեն հնչյունից,
Իր լեզվով գոչել, հառաչել գիտի,
Ամեն մի բառը ու ամեն տառը,
Նա համառորեն վերլուծել գիտի…
Ասե՛ք՝ կարոտը ոչինչ չգիտի՞,
Բայց ես էլ կասեմ, որ իմ կարոտը տանջվել գիտի…



Համո Սահյան․ «Օրը մթնեց»․ կարդում է Հրանտ Ղազումյանը։ Տեսանյութում Իջևանն է։

ՕՐԸ ՄԹՆԵՑ

Օրը մթնեց, ժամն է արդեն
Իրիկնահացի,
Տխրությունս կամաց-կամաց
Փոխվում է լացի:

Իջնում էին խոհուն, խոնարհ
Դեզերի ուսին
Մի կաթնահունց երկնակամար,
Մի ծերատ լուսին:

Մեկը մեկից ամաչելով,
Եվ զուսպ, և հավաք,
Նստում էին մերոնք կարգով-
Կրտսեր ու ավագ:

Նստում էին և սպասում
Մինչև պապը գար,
Մինչև բակում Ծաղիկ եզան
Զանգը ծլնգար:

Պապը գալիս, սուփրի գլխին
Նստում էր շուքով,
Եվ լցվում էր տունը դաշտի
Բույր ու շշուկով…

Ու երբ տատս ձեռքն էր առնում
Շերեփը իր հին,
Գդալները բնազդաբար
Աղմկում էին:

Թանապուրի տաք գոլորշին
Գերանին առնում
Եվ սյունն ի վար գլոր-գլոր
Ուլունք էր դառնում:

Վայելում էր տաք թանապուր,
Լավաշ ու սամիթ
Աշխարավոր մի գերդաստան՝
Պարզ ու միամիտ…

Հիմա այդ մեծ գերդաստանից
Ոչ մեկը չկա…
Ես եմ մնում լոկ իբրև հուշ
Եվ իբրև վկա:

Օրը մթնեց, ժամն է արդեն
Իրիկնահացի,
Տխրությունս կամաց-կամաց
Փոխվում է լացի:



Փոքրիկ Աննայի և Ռուզաննայի մանկական զրույցները սալորի, խաղաղության և Իջևանից ներս ու դուրս աշխարհի մասին։ Զրուցում է Տավուշ TV-ից Ասպրամ Սարատիկյանը։

«Ես անընդհատ ասում էի՝ խաղաղություն լինի, պատերազմը կորչի երկրի երեսից․․․էդպես անընդհատ մտքումս ասում էի»։



Օգոստոսի 14-ին Հայ առաքելական եկեղեցին տոնեց Աստվածամոր Վերափոխման տոնը։ Տավուշում այս տոնի օրն արդեն ավանդաբար հաստատվել է նաև որպես Հաղարծին վանքի ուխտի օր։

Տոնի առթիվ վանական համալիրում մատուցվել է սբ․ Պատարագ, և ապա կատարվել Խաղողօրհնեքի կարգ՝ Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Սրբազանի ձեռամբ։

Ավանդությունը պատմում է, որ երբ Սուրբ Աստվածամայրը ննջեց, Բարդուղիմեոս առաքյալը ներկա չէր՝ Հայաստանում էր: Երբ վերադարձավ Երուսաղեմ, խորապես վշտացավ, որ չէր արժանացել Սուրբ Աստվածածնին վերջին հրաժեշտը տալուն: Առաքյալներին խնդրեց բացել Տիրամոր գերեզմանը, որպեսզի ինքն էլ կարողանա վերջին անգամ տեսնել նրան և մխիթարվել: Առաքյալներն աղոթք արեցին ու հոժարեցին եղբոր փափագը կատարել: Երբ բացեցին գերեզմանը, Սուրբ Կույսի մարմինն այնտեղ չգտան, այլ միայն պատանքները: Եվ նրանք փառավորեցին Աստծուն՝ իմանալով Աստվածամոր վերափոխման մասին:



2022-2023 ուս.տարվան ընդառաջ Տավուշի մարզում առաջին անգամ մեկնարկում է «Իրական դպրոց» նախագիծը:

Դպրոցի գործունեության սկիզբը տրվում է մարզկենտրոն Իջևանից. oգոստոսի 12-ին կայացավ բաց դաս-հանդիպում, որի ընթացքում բոլոր հետաքրքրված անձինք հնարավորություն ստացան մանրամասն ծանոթանալու Իրական դպրոցի կառուցվածքին, նպատակին, գաղափարներին և իրականացված ու իրականացվելիք նախագծերին:

Բացի դպրոցի գործունեությանը մասնակիցներին ծանոթացնելը, Իրական դպրոցը ամռան ամիսների ընթացքում Իջևանում հանդես էր եկել կրթամշակութային մի քանի նախաձեռնություններով:

«Իրական դպրոց» նախագիծը իրականացվում է ԵՄ «Համայնքի ղեկավարները՝ հանուն տնտեսական զարգացման» տարածաշրջանային դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում: Ծրագրի գլխավոր հայտատուն Իջևանի համայնքապետարանն է, որը, համագործակցելով Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միության (ԱՏՁՄ) և COWO համայնքային աշխատամիջավայրի հետ, նպատակ ունի ծավալել պետություն-մասնավոր գործընկերության երկխոսություն՝ ուղղված զբոսաշրջության, բարձրարժեք գյուղատնտեսության և սննդի վերամշակման ոլորտներում նորարար ձեռներեցության զարգացման համար կայուն էկոհամակարգի ստեղծմանը։

Ծրագիրն առաջարկում է առաջադեմ կրթական հնարավորություններ՝ Իրական դպրոցի գործարկման և մասնագիտական դասընթացների մեկնարկի միջոցով՝ հիմնված նախագծային կրթության մոդելի վրա:
Իրական դպրոցի սաներն ունեն մասնագիտական վերապատրաստում ստանալու հնարավորություն` վարժանքների, աշխատանքի վրա հիմնված ուսուցման և կոշտ ու փափուկ հմտությունների զարգացման միջոցով:



Նորաշենից մեր թղթակից Էսթեր Զաքարյանն այսօր գյուղից 15 պատանի-երիտասարդների հետ գնացել է արշավի դեպի «Կիլի պներ» («Գայլի բներ») բնական հուշարձան։

Ընթացքում երիտասարդներն ունեցել են նաև տեղեկատվական զրույց՝ տավուշեցի մշակութային գործիչներին ճանաչելու թեմայով։



Օգոստոսի 11-ին Նոյեմբերյանում բացվեց հուշաղբյուր՝ նվիրված 44-օրյա պատերազմում զոհված ավագ լեյտենանտ Հայկ Ղարսյանի հիշատակին:

Հուշաղբյուրի բացման և խաչքարի օծման արարողությանը ներկա էին Հայկի հարազատները, ընկերները, ծառայակիցները: Խաչքարն օծվեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Եպիսկոպոս Գալստանյանի ձեռամբ:

Միջոցառման ընթացքում ներկայացվեց Հայկ Ղարսյանի կյանքը, անցած մարտական ուղին: «Հայկի կերպարն ուրվագծվում է որպես ժպտերես, հարգալից ու հայրենասեր մարդու»,- իրենց հիշողություններով կիսվում են ներկաները

Հայկ Ղարսյանը մասնակցել է նաև Ապրիլյան քառօրյա պատերազմին, իսկ 44-օրյա պատերազմի օրերին եղել է ամենածանր ճակատներում՝ 30 օր կռվելով թշնամու դեմ:

Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար ՀՀ Պաշտպանության նախարարի հրամանով Ավագ լեյտենանտ Հայկ Ղարսյանին հետմահու շնորհվեց կապիտան զինվորական կոչում:

Հայկը ծնվել է 1995թ. դեկտեմբերի 26-ին, Տավուշի մարզի Նոյեմբերյան քաղաքում: 2009-2013 թթ. սովորել է Մոնթե Մելքոնյանի անվան ռազմամարզական վարժարանում, 2013-2017 թթ.՝ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմամարզական համալսարանում:

Մինչև ավարտելը մասնակցել է Ապրիլյան պատերազմին՝ կռվելով Ջրականում: Համալսարանն ավարտել է լեյտենանտի կոչումով և ծառայության անցել Ասկերանի շրջանի Իվանյան (Խոջալու) բնակավայրում: 2 տարի անց գերազանց ծառայության համար ստացել է ավագ լեյտենանտի կոչում: Հայ Ղարսյանը հերոսաբար զոհվել է Վարանդայում՝ անօդաչու թռչող սարքի հարվածից։



«Պատերազմից հետո մոտ երկու տարի է անցել, ու շատ հերոսների ընտանիքներում զավակներ են ծնվում, շատ աղջիկներ փորձում են նոր ընտանիքներ կազմել, շատ մայրիկներ փորձում են ապրել այս դժվար ժամանակներում, և դա ինձ համար վերածննդի լավագույն օրինակն է․․․»․ պարուսույց Մերի Չիբուխչյանի նոր ներկայացումը կրում է «44-ի Վերածնունդը» խորագիրը։

Սա Մերիի և M Dance Studio-ի երկրորդ ներկայացումն է, որ կայանում է Իջևանի Մշակույթի պալատում։ Նախորդ տարի նույն վայրում բեմին էր մեկ այլ՝ «Չբացված հույսի առավոտը» խորագրով պարային ներկայացումը։

Մերին պատմում է, որ կան զգացմունքներ, որոնք հնարավոր է արտահայտել միայն արվեստի լեզվով, և այդ զգացմունքերից կազմված պատմության մասերից էլ ծնվել են երկու ներկայացումները։ 44-օրյա պատերազմում անմահացած Մանվելի նորածին եղբորը՝ Էմանուելին և նրա՝ կրկին ապրող ընտանիքը տեսնելով է Մերին հասել վերածննդի պատկերին, որին էլ նվիրված է նոր ներկայացումը։

«Ինձ համար ամենակարևոր խորհուրդն այն է, որ յուրաքանչյուրիս մեջ էլ տղերքն ապրում են․ այսինքն՝ քանի դեռ մենք կանք, քանի դեռ հիշում ենք, խոսում իրենց մասին՝ իրենց պատմություններն անավարտ չեն մնացել»․ ասում է Մերին։

Ուղիղ եթերով հեռարձակված ներկայացումը՝ այստեղ։