Փետրվարի 22-ին՝ ժամը 10:00-ից մինչև 15:00-ն ընկած ժամանակահատվածում, Տավուշի մարզի Իջևան համայնքի Ակնաղբյուր բնակավայրում անցկացվելու է ««Օդային տագնապ» ազդանշանի դեպքում բնակչության ազդարարման, պատսպարման և տարհանման աշխատանքների կազմակերպումը» թեմայով վարժանք, որի ընթացքում` ժամը 12:00-ին, գործարկվելու է էլեկտրական շչակ:
Խնդրում ենք չանհանգստանալ։
«Քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոն» համայնքային զարգացման հասարակական կազմակերպությունը, «Կանայք գործողության մեջ» ծրագրի շրջանակում, համայնքի ավելի քան 20 կանանց ու աղջիկների համար նախաձեռնել էր եռօրյա դասընթացների շարք՝ բարելավելով նրանց իմացությունները առաջնորդության, համայնքային ակտիվության, կարիերայի պլանավորման ու ռազմավարական մտածողության, հանրային կառավարման ու ջատագովության թեմաների շուրջ:
«Կանայք գործողության մեջ» ծրագրի նպատակն է խթանել Տավուշի մարզում որոշումների կայացման գործընթացներում կանանց մասնակցության մակարդակը՝ համայնքային մակարդակում իրականացվող քաղաքականությունների բարելավման, կանանց հզորացման, կանանց և տղամարդկանց իրավահավասարության վերաբերյալ հանրային իրազեկվածության բարելավման միջոցով:
Եռօրյա ակադեմիան ընթացավ մտքերի ու կարծիքների փոխանակմամբ, մոտիվացիոն ելույթներով ու բանախոսների հետ հարցուպատասխանով։ «Կանանց առաջորդության ակադեմիա» նախագիծը իրականացնում է «Քաղաքացիական երիտասարդական կենտրոն» ՀԿ-ն, Նիդերլանդների Թագավորության դեսպանատան ֆինանսական աջակցությամբ իրականացվող «Կանայք Գործողության մեջ» ծրագրի շրջանակում:
Փետրվարի 19-ին՝ ժամը 10։00-ի դրությամբ, Նոյեմբերյանի տարածաշրջանի ավտոճանապարհներին և Դիլիջանի ոլորաններում տեղ-տեղ մառախուղ է, տեսանելիությունը՝ 50-100 մետր։ Մառախուղ է նաև Գորիսի ու Գավառի տարածաշրջաններում,- հայտնում են «Ճանապարհային դեպարտամենտ» հիմնադրամից:
Միջպետական և հանրապետական նշանակության բոլոր ավտոճանապարհները բաց են:
Մինչև մարտի 5-ը ճանապարհի վերանորոգման աշխատանքներով պայմանավորված Մ-6 մայրուղու Վանաձոր-Ալավերդի ճանապարհահատվածի մոտ 38-40-րդ կմ փակ է լինելու ավտոբուսների և կցորդով կամ կիսակցորդով բեռնատար ավտոմեքենաների համար։ Շրջանցիկ ավտոճանապարհը կգործի Նոյեմբերյան քաղաքով, – տեղեկացնում է Փրկարար ծառայությունը:
Մեր առաջնային նպատակը Տավուշի մարզն առավել անվտանգ, դիմակայուն ու ռիսկերի կառավարմամբ՝ կայուն զարգացող դարձնելն է, մարդկանց կյանքը բարելավելն ու կյանքի որակը բարձրացնելը:
Հայի ամեն մի սերունդ իր բաժին մեծ երկրաշարժն ու պատերազմն է ունենում: Մանր մունր, միշտ մի աղետ մի վնաս գալիս են մեզ անպակասը՝ չհաշված:
Եվ մենք պարզապես դատապարտված ենք դիմակայուն լինելու:
Իրազեկ ու պատրաստված դիմակայուն անհատ-քաղաքացի, դիմակայուն ընտանիք, դիմակայուն համայնք, դիմակայուն մարզ և դիմակայուն երկիր-հայրենիք-պետություն:
Նշանաբանը.
Ով իրազեկված է, նա պաշտպանված է:
Մենք հստակ պատկերացնում ենք, որ միայն իրազեկված ու պատրաստված, ակտիվորեն ներգրավված բնակչությամբ կկարողանանք կառուցել աղետակայուն, դիմակայուն, անվտանգ ու պաշտպանված, կայուն զարգացող երկիր:
Նվազեցնել աղետների, կլիմայի փոփոխության և այլ մարտահրավերների ու ճգնաժամերի, մասնավորապես՝ պատերազմի քաղպաշտպանական ռիսկերը՝ բոլոր մակարդակներում, պետական կառավարման ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների և բնակչության շրջանում, հանրային իրազեկման և պատրաստվածության բարձրացման, դիմակայունության և անվտանգության մշակույթի ձևավորման ու մանրակրկիտ մշակված պլանները կյանքի կոչելու միջոցով:
• Տավուշի մարզին պատուհասել ու սպառնում են բնական ու տեխնածին, համաճարակային ու բնապահպանական, սոցիալական ու քաղպաշտպանական / պատերազմական / բազմաթիվ վտանգներ:
• Վերջին ուժեղ երկրաշարժը տեղի է ունեցել 1997 թվականի հուլիսի 18-ին, բազմաթիվ շենքեր են վնասվել Նոյեմբերյան քաղաքում, Կողբ, Բերդավան,Դովեղ գյուղերում: Տավուշի մարզում զգալի երկրաշարժեր են արձանագրվել 2021, 2022, 2023 և 2024թթ.
• 1998 թվին հեղեղումը մեծ վնաս հասցրեց Իջևան քաղաքին: 2023թ հունիս, աննախադեպ կարկուտ, հորդառատ անձրև, քամու ուժգնացում ու ջրածածկում Իջևանում: 2024թ. մայիս, տեղատարափ անձրևներ, Դեբեդ և Աղստև գետերի վարարում: Հեղեղումների պատճառով՝ 4 զոհ, փլուզված 3 կամուրջ, բնակելի 3 տուն, ջրալցված 45 տուն, 2 հյուրանոց, 18 հասարակական և այլ նշանակության օբյեկտ, փլուզված ճանապարհներ:
• Մարզի տասնյակ գյուղեր ու հաղորդակցության ուղիներ անընդհատ վնասներ են կրում սողանքներից. առանձնապես խնդրահարույց են Գետահովիտ, Հովք, Հաղարծին, Լճկաձոր, Ակնաղբյուր, Վազաշեն, Դիլիջան, Գոշ, Աչաջուր, Ծաղկավան համայնք-բնակավայրերի սողանքները: Հատկապես վտանգավոր ու մահաբեր էին Հաղարծնի, Հովքի և Լճկաձորի սողանքները:
• Երկրաշարժից, ջրհեղեղից ու սողանքից զատ մարզին սպառնում են նաև ուժեղ քամիներն ու կարկուտը, քարաթափումները, ցրտահարությունները, ջրամբարի պատվարի փլուզումները, մասնավորապես՝ Այգեպարի և Այգեձորի:
• Մշտական սպառնալիք են կոմունալ-էներգետիկ ցանցերի վթարները, ջրային և շմոլ գազից թունավորումները, համաճարակները, հրդեհները, հատկապես՝ անտառային հրդեհները, ճանապարհատրանսպորտային պատահարները:
• Խոցելիությունն աղետներից ու զինված հակամարտությունից բարձր է: Վտանգի ենթակա տարածքները շատ են ու ընդգրկուն՝ բնակավայրեր, հաղորդակցության ուղիներ, գյուղատնտեսական հողատարածքներ, էկոհամակարգեր…
• Բնակչության ու համայնքների դիմակայունությունն աղետներին ու տարաբնույթ մարտահրավերներին՝ թույլ է, կարողությունները՝ քիչ, ռիսկերը՝ բազմաթիվ ու բարձր:
• Պետական կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմինների և բնակչության, ընդգրկվածությունն աղետների ռիսկի կառավարմանը նվազ է, մոտիվացումը՝ թույլ, իրազեկվածությունը՝ ցածր, կենսական և անհրաժեշտ տեղեկատվության մատչելիությունը՝ սահմանափակ, կանխարգելման աշխատանքների համար ֆինանսավորումն՝ աննշան՝ ապահովագրությունն աղետներից՝ դեռ չկայացած:
Փետրվարի 19-ին՝ ժամը 10:00-ից մինչև 15:00-ն ընկած ժամանակահատվածում, Տավուշի մարզի Իջևան համայնքի Խաշթառակ բնակավայրում անցկացվելու է ««Օդային տագնապ» ազդանշանի դեպքում բնակչության ազդարարման, պատսպարման և տարհանման աշխատանքների կազմակերպումը» թեմայով վարժանք, որի ընթացքում ժամը 12:00-ին գործարկվելու է էլեկտրական շչակ:
Խնդրում ենք չանհանգստանալ։
Տավուշ բերդը եղել է միջնադարյան Հայաստանի հզոր ու նշանավոր ամրություններից մեկը։ Սմբատ Ա թագավորը (890-914թթ․) այն վստահաբար կառուցել է 895-910թթ․ միջակայքում։ Այդ բերդի կառուցմամբ նա խնդիր է ունեցել ամրապնդելու իր իշխանությունը Ուտիքի Աղուէ ու Տավուշ և Գուգարքի Ձորոփոր գավառներն ընդգրկող անհնազանդ Ուտի վարչական միավորում, միաժամանակ ամրապնդելով Հայաստանի հյուսիս արևելյան սահմանների պաշտպանությունը։
Տավուշ բերդն իր փոթորկուն պատմության ընթացքում քանիցս ենթարկվել է տարատեսակ թշնամիների հարձակումներին, գրավվել և անցել ձեռքից ձեռք։ Ըստ Հովհաննես Դրասխանակերտցու, այն ճակատագրի հեգնանքով առաջին անգամ մի կարճ ժամանակով գրավվել (հափշտակվել) է ներքին թշնամու՝ Աշոտ Բ Երկաթ թագավորի (914-928թթ․) դեմ 921թ․ ապստամբած դավաճան Ցլիկ Ամրամի՝ Ուտիքի կառավարչի կողմից։
Բագրատունյաց թագավորության անկումից հետո (1045թ․) այն անցել է Բյուզանդիային, ապա Բագրատունիների ժառանգորդ Կյուրիկյաններին, որոնք 1088թ․ հպատակվել են Գանձակի Էլտկուզյան մալիքությանը։ Վրաց թագավոր Դավիթ IV Շինարարը (1089-1125) Տավուշ բերդը 1124թ․ գրավել է։ Սակայն շատ չանցած՝ 1130-ական թթ․ վերջին, Գանձակի Էլտկուզյան մալիքության կառավարիչ Ղարա Սոնկուրն այն խլել է նրա որդի Դեմետրեից (1125-1155) և թողել Կյուրիկյանների տիրապետության տակ։
Մի քանի տարի անց՝ 1144թ․ Պարսկաստանից եկած ոմն Չավլի զորապետ 40 օրյա պաշարումից հետո Տավուշ բերդը գրավել է։ Այնուհետև, մինչև 1203թ․, Զաքարյանների Վահրամյան ճյուղին պատկանող իշխան Բլուզ Զաքարեի կողմից գրավվելը (ազատագրվելը) Տավուշ բերդը եղել է սելջուկյան տիրապետության տակ։ Վերջին անգամ Տավուշ բերդը գրավվել է 1236թ․ ամռանը՝ մոնղոլ զորապետ Մոլար նոյինի կողմից։ Գրիգոր Ակներցու վկայությամբ մոնղոլները Տավուշը «գործով» գրավել են։ Դրանից հետևում է, որ այն ընկել է համառ դիմադրությունից հետո։ Շատ չանցած այդ հզոր բերդը դադարեցրել է իր գոյությունը, քանի որ հյուսիսային Հայաստանի այլ ամրությունների նման մոնղոլների կողմից ավերվել է։
Տավուշ բերդն ու շրջակայքն արևելակողմից (1935թ)։ Լուսանկարի հեղինակը նշանավոր հայագետ Սմբատ Տեր-Ավետիսյանն է։
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում փետրվարի 17-20-ին առանձին շրջաններում սպասվում են տեղումներ, Լոռիում, Տավուշում, Սյունիքում և լեռնային շրջաններում թաց ձյան տեսքով: Փետրվարի 21-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Տեղեկությունը հայտնում են Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիտորինգի կենտրոնից։
Քամին հարավարևմտյան է, 2-5 մ/վ արագությամբ: Օդի ջերմաստիճանը փետրվարի 16-17-ին Տավուշում, Լոռիում, Սյունիքում աստիճանաբար կնվազի 8-10 աստիճանով, մնացած շրջաններում այն էապես չի փոխվի։
Փետրվարի 15-ին Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված և Տավուշի մարզի Ազատամուտ բնակավայրում վերաբնակեցված Միխայելյանների ընտանիքում տղա է ծնվել։
Փոքրիկը լույս աշխարհ է եկել Իջևանի բժշկական կենտրոնում՝ 3,500 գրամ քաշով, 50 սմ հասակով։ Նորածին Վրույր Միխայելյանը ընտանիքի երրորդ զավակն է։ Ավագ երեխաները աղջիկներ են։
Տավուշ Մեդիա-ն նախաձեռնել է նոր հաղորդաշար՝ «Քո իրավունքը»: Հետաքրքրաշարժ ու շատերիդ շահերն արտացոլող հաղորդաշարի շրջանակներում կներկայացնենք իրավունքի տարբեր ճյուղեր՝ խոսելով դրանց մեջ կատարվելիք փոփոխությունների, իրավունքի բացերի, այդ թվում՝ իրավական խնդիրների մասին: Ինչպես տեղեկացրել էինք՝ կարող եք ուղարկել Ձեզ հետաքրքրող հարցերն ու նաև բողոքները: Մենք կբարձրաձայնենք Ձեր իրավական խնդիրները, կհուշենք լուծումները ու կպաշտպանենք Ձեր իրավունքը:
Գրեք մեզ head@tavushmedia.am / vikasimonyan95@gmail.com հասցեներին կամ զանգահարեք՝ 055 01 04 01 հեռախոսահամարով: Իսկ հաղորդման ժամանակ ու դրանից հետո ձեր կարծիքները, առաջարկներն ու մեկնաբանությունները կարող եք թողնել մեր կայքում ու սոցիալական ցանցերում:
Հաղորդաշարը կվարի տավուշցի իրավաբան-փաստաբան Վիկտորյա Սիմոնյանը, ով ավարտել է ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետը, ՀՀ պետական կառավարման ակադեմիան, ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ է, ունի պետական հիմնարկներում աշխատանքի փորձ:
Մահացել է լեզվաբան, պրոֆեսոր, ՀՀ ՄԳԱ ակադեմիկոս, «Տավուշ» հայրենակցական միության նախագահ Լավրենտի Միրզոյանը։
Դիտենք նրա զրույցը` Տավուշից միշտ անբաժան իր աշխատանքային ու «գրքային» հարուստ կենսագրության, մեր ունեցած ժառանգությունը գնահատելու ու պահպանելու, ինչպես նաև նոր հնարավորություններին ու գաղափարներին ընդառաջ գնալու մասին։
Ցավակցում ենք արժանավոր տավուշեցու մահվան կապակցությամբ, վշտակցում նրա ընտանիքի անդամներին, հարազատներին: