Խաչվերացը Հայ Առաքելական եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից վերջինն է ու տոնվում է ի հիշատակ Քրիստոսի խաչափայտի՝ պարսկական գերությունից Երուսաղեմ վերադարձի և Գողգոթայում կանգնեցման։ Այստեղից էլ տոնը կոչվում է Խաչվերաց։
Տոնն այս տարի նշվեց սեպտեմբերի 14-ին. Տավուշի թեմի եկեղեցիներում ու վանքերում Խաչվերացի տոնին մատուցվեց պատարգ, մեկնաբանվեց տոնի խորհուրդը. այն նախևառաջ հարությամբ նորոգվելու խորհուրդն ունի և ըստ Գրիգոր Տաթևացու՝ Խաչը դարձավ երկնքի և երկրի միջև եղած վիհը միացնող կամուրջը, «դրախտի դռները բացողն ու երկնային արքայությունը որպես ժառանգություն տվողը»։
Խաչվել ու հաղթել, մահանալ ու հավիտենական ապրել։ Խաչը հիշեցնում է, որ հարկավոր է կռվել, բայց արդար պատերազմ վարել, քանի որ «Դու կհաղթես այս պատերազմում, որովհետև քո գործն արդար է»։
