Տավուշի մարզի Ազատամուտ գյուղը այս տարի նշում է հիմնադրման 55-ամյակը։ Թեև պաշտոնապես համարվում է գյուղ, սակայն այն արտաքինով ավելի շատ հիշեցնում է քաղաքի՝ բազմաբնակարան շենքերով և քոթեջներով։
Ազատամուտը հիմնադրվել է 1970 թվականին որպես բանավան՝ բենտոնիտային կավերի գործարանի շուրջ։ Սկզբնական շրջանում այն կրել է գործարանին կից ավան անվանումը։ 1978 թվականին բնակավայրը վերանվանվել է Ազատամուտ։ Անվան ընտրությունը պատմական նշանակություն ունի․ 1920 թվականի նոյեմբերին այստեղով է Ադրբեջանից Հայաստան մուտք գործել 11-րդ Կարմիր բանակը և խորհրդայնացրել հանրապետությունը։ Այդ իրադարձությունը խորհրդանշելու համար էլ ավանը ստացավ «Ազատամուտ» անունը։
ԽՍՀՄ վերջին մարդահամարի՝ 1989 թվականի տվյալներով, Ազատամուտում բնակվում էր շուրջ 4 հազար մարդ։ Սակայն բենտոնիտի գործարանի աշխատանքի մասնակի դադարեցումից հետո բնակավայրը բախվեց արտագաղթի։
Ազատամուտը գտնվում է մարզկենտրոն Իջևանից 11 կմ հյուսիս-արևելք, ծովի մակարդակից 580 մ բարձրության վրա։ Գյուղով անցնում է Իջևան-Բերդ ավտոճանապարհը։
Այսօր սահմանամերձ Ազատամուտը գազաֆիկացված է, ունի կայուն ջրամատակարարում։ 55-ամյա գյուղը շարունակում է ապրել, զարգանալ՝ պահպանելով իր յուրահատուկ կերպարը և կարևոր դերը Տավուշի համայնքային կյանքում։
